рабі́на, -ы, мн. -ы, -бін, ж.
Дрэва з гронкамі дробных гаркаватых аранжавачырвоных пладоў, а таксама ягады гэтага дрэва.
Пад акном расцвіла маладая р.
○
Чарнаплодная рабіна — куст сямейства ружакветных, які дае плады ў выглядзе вялікіх чорных ягад.
|| памянш. рабі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. рабі́навы, -ая, -ае.
Рабінавая настойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брыга́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, брыга́д, ж.
1. Вайсковае злучэнне з некалькіх батальёнаў або палкоў, а ў флоце — з некалькіх аднатыпных суднаў.
Танкавая б.
2. Вытворчая група, а таксама наогул група, аб’яднаная якім-н. агульным заданнем, дзейнасцю.
Б. слесараў.
Палявая б.
Канцэртная б.
|| прым. брыга́дны, -ая, -ае.
Б. падрад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
верабе́й, -б’я́, мн. -б’і́, -б’ёў, м.
Невялікая птушка атрада вераб’іных з карычнева-шэрым апярэннем, якая жыве пераважна паблізу чалавека.
◊
Стрэляны або стары верабей — вопытны, бывалы чалавек.
|| памянш. верабе́йка, -і, мн. -і, -аў, м.
|| прым. вераб’і́ны, -ая, -ае.
Вераб’іная ноч (кароткая летняя ноч, а таксама ноч з бесперапыннай навальніцай і зарніцамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы, вас, вам, вас, ва́мі, аб вас, адз. ты; займ. асаб. 2 ас. мн.
Ужыв. пры звароце да некалькіх асоб, а таксама як форма ветлівага звароту да адной асобы.
◊
На вы (гаварыць, быць з кім-н. і пад.) — пра адносіны паміж людзьмі, калі гавораць адзін другому «вы», а не «ты».
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяршо́к², -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
1. Верхняя частка чаго-н.; верх, верхавіна.
На самым вяршку.
В. дрэва.
Вяршкі і карэньчыкі.
2. мн. Густы тлусты верхні слой на малацэ, якое адстоялася.
Збіраць вяршкі (таксама перан.: браць самае лепшае).
3. мн. Тое, што і верх (у 7 знач.).
|| прым. вяршко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пастая́ць, -таю́, -таі́ш, -таі́ць; -таі́м, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.
1. гл. стаяць.
2. Стаяць (у 1, 2, 4, 6, 8 і 9 знач.) некаторы час.
3. заг. пасто́й(це). Ужыв. ў знач.: пачакай(це), не спяшайся (спяшайцеся), а таксама як выражэнне здзіўлення, нязгоды, прыпамінання чаго-н. (разм.).
Пастой, давай пагаворым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пе́на, -ы, ж.
1. Пузырыстая маса, якая ўтвараецца на паверхні некаторых вадкасцей.
Марская п.
Мыльная п.
Зняць пену з супу.
2. Густая белаватая з пузыркамі сліна, якая выступае на губах пры некаторых хваробах, моцным хваляванні.
З пенай на губах гаварыць (таксама перан.; у гневе, раз’юшанасці; разм., неадабр.).
|| прым. пе́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
арбі́та, -ы, ДМ -бі́це, мн. -ы, -бі́т, ж.
1. Шлях руху нябеснага цела, а таксама касмічнага апарата, карабля.
А.
Марса.
2. перан., чаго або якая. Сфера дзеяння, распаўсюджання чаго-н.
3. Вочная ўпадзіна, вачніца.
Аж вочы павылазілі з арбіт.
|| прым. арбіта́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абяца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак. і незак., каго-што і з інф., каму.
1. Даць (даваць) якое-н. абяцанне.
Абяцалі прыняць на працу.
2. незак. Падаваць надзеі на што-н., выклікаць якія-н. спадзяванні.
Вечар абяцае быць цёплым.
|| зак. таксама паабяца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кала́ж, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. У выяўленчым мастацтве: наклейванне на якую-н. аснову матэрыялаў рознай фактуры і колеру; сам твор, выкананы такім чынам.
2. Прыём эклектычнага спалучэння разнародных элементаў (па форме, змесце, якасці і пад.), а таксама выраб, створаны з выкарыстаннем такога прыёму.
|| прым. кала́жны, -ая, -ае.
К. стыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)