es geht um Lében und ~ — гэ́та спра́ва жыцця́ і сме́рці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АВАДО́Н,
у іудаісцкай міфалогіі ўвасабленне ямы-магілы і прадоння апраметнай, якая паглынае, хавае і бясследна знішчае; вобраз, блізкі да анёла смерці. У хрысц. міфалогіі Авадон вядзе супраць чалавецтва ў канцы свету караючую раць жахлівай «саранчы».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гадаві́наж. Jáhrestag m -s, -e; Wíederkehr f - (des Jáhrestages);
гадаві́на заснава́ннячаго-н. Wíederkehr des Gründungstages (G);
адзнача́ць гадаві́ну den Jáhrestag begéhen*;
гадаві́на сме́рці Tódestag m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АГО́НІЯ
(ад грэч. agōnia барацьба),
згасанне асн. жыццёвых працэсаў у перыяд, які папярэднічае смерці. Суправаджаецца стратай свядомасці, парушэннем дыхання, згасаннем адчувальнасці, рэзкім спадам сардэчнай дзейнасці, памутненнем рагавіцы вока, сінявата-барвовым адценнем скуры. Працягласць агоніі — некалькі мінут, гадзіны.
scare smb. to death напало́хаць каго́-н. да сме́рці;
He scares easily. Яго лёгка напалохаць.
scare away[ˌskeərəˈweɪ]phr. v. адпу́жваць
scare off[ˌskeərˈɒf]phr. v. = scare away
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
фе́нікс, ‑а, м.
1. Міфалагічная казачная птушка, якая валодала здольнасцю пры набліжэнні смерці згараць, а потым зноў узнікаць з попелу. // Сімвал вечнага абнаўлення. А юнацтва ізноў, нібы фенікс вясёлкавы адраджалася з попелу і жыло, і цвіло.Дудар.
2.Кніжн.уст. Аб кім‑, чым‑н. выключным, незвычайным.
[Грэч. phoinix.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Неўміру́шчы ’неўміручы’ (Жд. 2, Сл. ПЗБ), niūmiruščy «ў хворага няма адзнакаў набліжэння смерці» (Варл.), ’несмяртэльны; даўгавечны; здаровы’ (Нас.). Паводле Карскага (2–3, 276), такога тыпу прыметнікі маглі ўзнікнуць пад уплывам адпаведных царкоўнаславянскіх дзеепрыметнікаў на ‑щий на базе ўласных утварэнняў на ‑чы, параўн. неўміручы, або пад уплывам прыметнікаў на ‑тчы (параўн. віц.злющий, краснущий), паходжанне якіх застаецца нявысветленым (< *skj ці *s//?), параўн. Карскі 2-3, 46).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надое́стьсов. абры́дзець, абры́даць, надаку́чыць;
смерте́льно надое́сть да сме́рці абры́дзець (абры́даць, надаку́чыць);
◊
надое́сть как го́рькая ре́дька; надое́сть ху́же (пу́ще) го́рькой ре́дьки надаку́чыць (абры́дзець) як го́ркая рэ́дзька.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1.аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н.; выведаць што-н., дазнацца.
У. пра смерць (аб смерці) знаёмага.
У., што здарылася.
2.каго-што і з дадан. Набыць веды адносна чаго-н.; атрымаць належнае ўяўленне пра каго-, што-н.
У. шмат новага з кніг і часопісаў.
У. людзей.
У. цану жыцця.
3.што. Зазнаць, зведаць, перажыць.
У. многа гора.
|| незак.уве́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
беззваро́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якога нельга вярнуць; згублены, страчаны назаўсёды. Што ж твае вочы слязамі гараць, Па беззваротнай сумуюць вясне?Танк.[Доктар Шварц:] — У імя беззваротнага мінулага я прашу аб адным: ратуйце ад смерці дзяцей маіх і ўнукаў!Лынькоў.
2. Які дадзены назаўсёды і не павінен аддавацца. Беззваротная пазыка, дапамога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)