Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
БЯССПРЭ́ЧНАЕ СПАГНА́ННЕ,
у цывільным праве прымусовае спагнанне запазычанасці ў бясспрэчным парадку без звароту ў суд ці іншы орган, які вырашае маёмасныя спрэчкі. Бясспрэчнае спагнанне з юрыд. асоб ажыццяўляецца на падставе распараджэнняў правамоцных органаў і выканаўчых дакументаў спісаннем грашовых сум з адпаведных рахункаў у банках; з грамадзян (нявернутыя пазыкі, нявыплачаная кватэрная плата, камунальныя плацяжы і інш.) — па выканаўчым надпісе натарыята. У Рэспубліцы Беларусь дапускаецца толькі ў выпадках, прама прадугледжаных законам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Надвы́ш ’больш, вышэй’ (Нас.), nàdwyż ’плата звыш дамоўленага’ (Арх. Федар.). Са спалучэння прыназоўніка над (указанне на меру) з назоўнікам у форме старога він. скл. выш ’вышыня’, параўн.: упасць з вышы (Нас.), параўн. ESSJ SG, 1, 126. Форма з канцавым ж (калі гэта не прыкмета польскай арфаграфіі) пад уплывам польск.wyżej, што дало дыялектнае выжай замест вышай (Карскі, 1, 385).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разлі́к, -у, м.
1.гл. разлічыць, разлічыцца.
2.Плата за работу, паслугі і пад.
3. Намер, меркаванне.
Хітры р.
4. Карыслівыя намеры, меркаванні.
Матэрыяльныя разлікі.
5. Расплата, пакаранне.
Р. будзе суровы.
6. Беражлівасць у расходаванні сродкаў.
Жыць з разлікам.
7. Група байцоў, якая абслугоўвае гармату, мінамёт, кулямёт і пад.
Мінамётны р.
◊
Брацца (прымацца) у разлік — улічвацца, брацца пад увагу.
Браць (узяць) у разлік — улічваць (улічыць), прымаць (прыняць) пад увагу.
Звесці разлікіз кім —
1) узаемна разлічыцца грашамі;
2) адпомсціць каму-н. за абразу, знявагу.
|| прым.разліко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Р. месяц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цана́, -ы́, мн. цэ́ны і (з ліч. 2, 3, 4) цаны́, цэн, ж.
1. Грашовае выражэнне вартасці тавару; плата.
Зніжэнне цэн.
Ц. праезду аўтобусам.
2. звычайна ў форме Тцано́й (-о́ю), чаго. Ужыв. ў знач.: страціўшы што-н., ахвяраваўшы чым-н., перажыўшы што-н.
Перамагчы цаной вялікіх страт.
Любой цаной дасягнуць мэты.
3.перан. Значэнне, роля чаго-н.
Ц. слова.
○
Адпускная цана — цана, па якой прадаецца прадукцыя.
◊
У цане (разм.) — дорага каштуе; высока цэніцца.
Цаны нямакаму-чаму (разм.) — вельмі дарагі, вельмі высокай якасці.
|| прым.цэ́насны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Léhrgeld
n -es, -er пла́та за навуча́нне
~ záhlen — перан. вучы́цца на го́ркім во́пыце
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Entree
[ã'tre:]
n -s, -s
1) увахо́д
2) пярэ́дні пако́й, вестыбю́ль
3) увахо́дная пла́та
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Fracht
f -, -en
1) груз
2) пла́та за право́з, фрахт
in ~ néhmen* — зафрахтава́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
да́мна
(лац. damnum = шкода)
1) плата, якую патрабуюць банкі ад кліентаў за інкасіраванне (гл.інкасіраваць) вэксаляў, канасаментаў і іншых дакументаў;
2) страты, якія панёс уладальнік каштоўных папер, прадаўшы іх па курсу, ніжэйшым за намінал.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лу́пень, зарабі́ць лу́пня ’быць адлупцаваным’ (жытк., Нар. словатв.), лу́пе́нь ’лупцоўка, калатня’, ’непамерная плата’, даць лу́пня, заробіць лу́пня ’атрымаць лупцоўку’ (ТС). Укр.да́ти лу́пня, рус.разан.дать лупака́, урал.лу́панцы ’біццё’, укр.жытом.лупанець ’удар рукой’, польск.dać łupnia, якое, магчыма, запазычана з усх.-слав. моў (Слаўскі, 5, 333). Там жа даецца і прасл. форма lupьnjь, якая да lupiti > лупі́ць ’моцна біць, лупцаваць’.