Рэ́ка ’рака’ (ашм., Сл. ПЗБ). Націск пад уплывам польск.rzeka ’тс’, гл. рака́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Катэ́дж ’катэдж’ (ТСБМ, БРС). З тым жа значэннем рус.котте́дж, укр.коте́дж. Запазычанне з англ. мовы. Параўн. англ.cottage ’тс’ (утварэнне ад cot ’хаціна’ суфіксам ‑age). Спачатку слова папала ў рус. мову (у сярэдзіне XIX ст.; упершыню сустракаецца ў раманс Ганчарова «Абломаў») і мела націск крыніцы — ко́ттедж. У якасці варварызма рус.коттедж адзначалася яшчэ ў «Путевых письмах» Грэча (1839 г.). Падвойны націск (ко́ттедж, котте́дж) зафіксаваны ў слоўніку Ушакова (1935 г.), сучасны націск (на другім складзе) замацаваўся значна пазней.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акцэ́нтм.
1. (націск) Akzént m -(e)s, -e, Betónung f -, -en;
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
танка...1
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «танк 1», напрыклад: танкаваджэнне, танкабудаванне.
танка...2(гл. тонка...).
Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «тонка...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: танкагубы, танканогі, танкаскуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Брандзо́вы ’бурачковы (пра колер)’ (Жд.). Запазычанне з польск.brązowy ’бронзавы колер’. Аб запазычанні сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жвя́нькала, жвенькала (націск — ?) ’пляткар’ (маг., Бяльк., Юрч., Яўс.). Ад. жвя́нькаць (гл.) з дапамогай суфікса ‑ла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́рун ’пярун’ (чэрв., Нар. лекс.). Да пяру́н (гл.), націск, магчыма, пад уплывам пе́рыць ’біць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЛЯКСЕ́Й І КАМНІ́Н
(Alexios Komnēnos; каля 1048—15.8.1118),
візант. імператар [1081—1118]. Заснавальнік дынастыі Камнінаў. Захапіў трон з дапамогай ваен. знаці. Душыў феад. мяцяжы, праследаваў удзельнікаў ерэтычных рухаў паўлініян і багамілаў. На пач. 1090-х г. адбіў націск нарманаў, сельджукаў, у 1091 — печанегаў. Прымусіў крыжаносцаў у час 1-га крыжовага паходу перадаць Візантыі частку М. Азіі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АДЗІНАЦЦАЦІСКЛАДО́ВІК,
вершаваная форма з 11 складоў. У метрычным вершаскладанні вядомы адзінаццаціскладовік алкееў (першыя 2 радкі алкеевай страфы), сапфічны (першыя 3 радкі сапфічнай страфы) і інш. У сілабічным вершаскладанні самы пашыраны памер, якім карысталіся ў санетах і паэмах, напісаных тэрцынамі і актавамі. Меў сталы націск на 10-м складзе і звычайна жаночую клаўзулу.