emphasis [ˈemfəsɪs] n. (pl. emphases)
1. падкрэ́сліванне, выдзяле́нне; выра́знасць;
place/lay/put special emрhasis on smth. асаблі́ва падкрэ́сліваць/выдзяля́ць што-н., надава́ць асаблі́вае значэ́нне чаму́-н.
2. ling. эмфа́за, на́ціск
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дыпо́дыя
(гр. dipodia = двухногасць, ад di(s) = двойчы + pus, podos = нага)
спалучэнне дзвюх стоп у ямбе або харэі, пры якім адна з іх мае больш моцны рытмічны націск.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ляхкі́я ’лёгкія’ (смарг., Сл. ПЗБ). Кандэнсавання форма з лягкі́я вантробы ’тс’. Націск — паводле цяжкі́я (вантробы), ’печань’ у той жа гаворцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tertiary [ˈtɜ:ʃəri]adj. траці́чны;
the Tertiary era кайназо́йская э́ра;
tertiary education BrE вышэ́йшая адука́цыя;
tertiary burns med. апёкі трэ́цяй ступе́ні;
a tertiary stress ling. дадатко́вы на́ціск (у амерыканскім варыянце англійскай мовы)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
на́жма
1. Крынічнае месца на схіле ўзгорка, дзе заўсёды сочыцца вада (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.); гразкае месца (Нас.); дрыгвяное месца пад гарой (Слаўг.). Тое ж нажы́м, на́ціск, на́ціскі (Рэч., Слаўг.), напор (БРС).
2. Вялікая колькасць вады пад снегам або пад лёдам у час адлігі (Слаўг., Смален. Дабр.). Тое ж нажы́м (Слаўг., Смален. Дабр.), нажор (Мсцісл. Юрч.), на́стлыш (Азяр. Касп.).
3. Прыліў вады ў рэчку; напор вады на плаціну (Слаўг.). Тое ж напор, на́ціск (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Бэ́кас ’бакас’ (палес., КЭС, Бесар.). Укр. бе́кас. З польск. bekas ’тс’ (< франц. bécasse). Параўн. бака́с. Аб польскім паходжанні бел. слова сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акцэ́нт
(лац. accentus)
1) асаблівасці вымаўлення, уласцівыя чалавеку, які гаворыць не на роднай мове;
2) лінгв. націск у слове, а таксама знак націску;
3) перан. падкрэсліванне асобных думак, слоў пры гаворцы (напр. зрабіць а. на чым-н.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Навучыце́лька ’настаўніца’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Запазычанне з польск. nauczycielka ’тс’, пра што сведчыць перш за ўсё націск на другім складзе ад канца слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пабо́жны ’багабаязны, міласэрны’ (Нас.), ’памяркоўны, невялікі ў сэнсе цяжкасці’ (Бяльк.), пабо́жнасць ’набажнасць’ (Нас., Гарэц.). Запазычанне з польск. pobożny, pobożność, аб чым сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плянта́ць ’гаварыць блытана’ (свісл., Сцяшк. Сл.). З польск. plątać ’блытаць’, гл. плёнтаць ’тс’; націск пад уплывам дзеясловаў на ‑таць: балбатаць, плескаптць і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)