э́твеш

[венг. L. Eötvös = прозвішча венг. фізіка (1848—1919)]

адзінка градыенту сілы цяжару ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), роўная змяненню паскарэння свабоднага падзення на 10-9 см/с​2 на кожны сантыметр.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гад м.

1. гад, змея́ ж.;

2. прост., бран. гад;

фашы́сцкія га́ды — фаши́стские га́ды;

◊ г. пе́чаны — бран. и́зверг, окая́нный;

ко́жны г. чужо́му гро́шу рад — посл. беру́т зави́дки на чужи́е пожи́тки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

заваля́шчы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Забыты, пакінуты з-за непрыгоднасці, непатрэбнасці. Мне карцела адно — як .. дайсці да сваіх. Кожны раз, як толькі выходзіў з хаты, шукаў, вывучаў сцежкі. Каб хоць якая заваляшчая карта была. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гармі́дар, ‑у, м.

Разм. Гучная бязладная гаворка наперабой; шум, вэрхал. Адразу падняўся гармідар. Кожны хацеў першы выказаць сваю думку. Карпюк. Троху-патроху ўзнялася жвавая гамонка, якая нарэшце перайшла ў тлумны гармідар. Зарэцкі. // Беспарадак, неразбярыха.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

барха́ны, ‑аў, адз. бархан, ‑а, м.

Пясчаныя ўзгоркі дугападобнай формы, нанесеныя ў пустынях і стэпах ветрам. Кожны, хто бываў у Заволжы і Прыкаспіі, ведае згубную сілу сухавеяў, бачыў пясчаныя барханы — вынік наступлення пяскоў. «Беларусь».

[Цюрк. бархан.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэзерці́рства, ‑а, н.

Самавольныя ўцёкі з ваеннай службы або ўхіленне ад прызыву ў армію. У палку пачалося дэзерцірства, кожны дзень знікала па некалькі чалавек. Галавач. // перан. Ухіленне ад выканання сваіх службовых або грамадзянскіх абавязкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэтэкты́ў, ‑тыва, м.

1. Шпік, агент вышукной паліцыі (у капіталістычных краінах).

2. Літаратурны твор або кінафільм, прысвечаны раскрыццю таямніц, звычайна звязаных са злачынствам. Заняты кожны сваім пасажыры. Хто дэтэктывам, хто — булкай з сырам. Барадулін.

[Англ. detective.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кабы́ла, ‑ы, ж.

1. Самка каня. Жарэбная кабыла. □ Кожны цыган сваю кабылу хваліць. Прыказка.

2. Гіст. Дошка з выразам для шыі і рук, да якой прывязвалі для пакарання бізуном.

•••

Прышый кабыле хвост гл. прышыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папалу́днаваць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак.

Тое, што і паабедаць. [Зося:] — Вы, можа, пойдзеце ды папалуднуеце, калі вам не выпадала сёння паснедаць? Паслядовіч. // З’есці полудзень (у 3 знач.). [Хаўруснікі] прыехалі .. надвечар, і кожны пабег дадому папалуднаваць. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пастражэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Стаць строгім, стражэйшым. Голас Якімца пастражэў. Трэба было перапыніць Яўгена, не даць пагаварыць непатрэбшчыны. Савіцкі. Выпадак з Чахоніным насцярожыў не толькі брыгадзіра. Кожны член брыгады неяк схамянуўся, пастражэў. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)