наако́нны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца, размешчаны на акне, каля акна. Нааконная разьба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыло́жкавы, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца, размяшчаецца каля ложка. Прыложкавая тумбачка. Прыложкавы дыванок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прырубе́жны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца каля рубяжа; прыгранічны. Прырубежная паласа. Прырубежныя землі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Асе́ліца ’наваколле; луг, поле, гароды каля вёскі’, осэлиця ’выкапаны на мяжы дзірван’ (пруж., Выг. дыс.), асёлак ’тс’ (Шат.). Польск. дыял. osielica ’луг каля сядзібы’, з беларускай. Карскі (1, 334) адзначае оселица ў помніку 1532, Булахаў, Працы IM, 7, 141, оселичный — у Мінскіх актах 1582–1590. Чачот справядліва лічыў слова беларускім ідыяматычным. Карскі (2–3, 33) выдзяляў марфемы о‑сел‑и‑ца. Шлях утварэння прэфіксальна-суфіксальны ад кораня сел‑ (гл. сяло), тая ж мадэль, што аколіца: ’месца каля (о‑) сялібы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пакупні́к, ‑а, м.
Той, хто купляе каго‑, што‑н. Дзве дзяўчыны спрытна завіхаліся за прылаўкам: абслугоўваючы пакупнікоў, адважвалі хлеб, прымалі грошы. Лынькоў. Каля аднае крамы стукаюць у патэльні, каля другой звоняць косамі, — пакупнікоў заклікаюць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курдзю́к
(ад цюрк. kujruk = хвост)
тлушчавае адкладанне каля хваста ў некаторых парод авечак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Кро́шлі ’лесвіца каля сцяны над кармушкай’ (Касп.). Магчыма, да *кроплі (ад крочыць), гл. крок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пад’е́зд м
1. (уваход) Éingang m -s, -gänge;
каля́ пад’е́зду am Éingang;
службо́вы пад’е́зд Díensteingang m;
2. (дарога) Ánfahrt f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
е́льнік, -ку собир., м., в разн. знач. е́льник;
каля́ ракі́ рос е. — во́зле реки́ рос е́льник;
даро́га ўсла́на ~кам — доро́га у́стлана е́льником
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Паўз, поўз, пыўз ’па’, ’уздоўж’, ’непадалёку’, ’каля’, ’міма’, ’праз’, ’вакол’ (ТСБМ, Кар., Шат., Гарэц., Мал., Чуд.; чэрв., ДАБМ, к. 221; пух., раг., чэрв., бярэз., Сл. ПЗБ), по̂з ’побач, міма, каля’ (Нікан.). Укр. повз ’міма’, рус. у прысл. поз‑доль, поз‑дол, повздоль ’уздоўж, паралельна’. Да па‑ (< прасл. po‑) і vz, — апошняе з прасл. ъz, да якога пазней далучылася v‑ як вынік зіяння (Мее, MSL, 20, 111; Гуер, Sb. filolog., 7, 23). Слав. vьz адпавядаюць літ. už‑, лат. uz‑ (ESSJ SG, 1, 276–281). Сюды ж паўзбоч, поўзбоч ’каля, уздоўж’ (ТС), ’у баку, каля’ (іўеў., Сцяшк. Сл.), а таксама паўзбо́чча ’месца на схіле канавы, узгорка’ (Яшк.) і поўзверх ’па-над, блізка пад верхам’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)