падастава́ць, -стаю́, -стае́ш, -стае́; -стаём, -стаяце́, -стаю́ць; зак., што.
1. Дастаць, выцягнуць усё, многае або вялікую колькасць чаго-н.
П. кнігі з шафы.
2. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Выняць што-н. схаванае — пра ўсіх, многіх.
Касцы падаставалі сваю перакуску і пачалі есці.
3. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Раздабыць што-н. — пра ўсіх, многіх.
Дзе яны падаставалі такія ракеткі?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мя́са, -а, н.
1. Туша ці частка тушы забітых жывёл, птушак, што ідуць у ежу.
Свежае м.
Варанае м.
2. Мяккая частка пладоў, ягад; мякаць (разм.).
◊
Выдраць (вырваць) з мясам (разм.) — пра гузік, аплік: адарваць разам з кавалкам тканіны, скуры.
Гарматнае мяса — пра салдат, якіх пасылаюць на смерць.
|| прым. мясны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Мясная жывёла (якая гадуецца на мяса). Есці мясное (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мяць, мну, мнеш, мне; мнём, мняце́, мнуць; мні; мя́ты; незак., што.
1. Сціскаючы, ператвараць у мяккую масу, рабіць мяккім.
М. лён.
2. Рабіць няроўным, камячыць.
М. паперу.
3. Аб раслінах: прыгінаць, прытоптваць да зямлі.
М. траву.
4. Есці з апетытам, умінаць (разм.).
|| зак. змяць, самну́, самне́ш, самне́; самнём, самняце́, самну́ць; самні; змя́ты і размя́ць, разамну́, разамне́ш, разамне́; разамнём, разамняце́, разамну́ць; разамні; размя́ты (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Сі́лькаць ‘шморгаць’, сілька́ць ‘біць’, ‘хутка есці’ (Ян.), экспр. ‘есці’ (Мат. Гом.), сількану́ць ‘сербануць’ (жлоб., Жыв. сл.). Сюды ж варыянт з азванчэннем сільгану́ць ‘сцебануць’ (рагач., Сл. ПЗБ), сільга́ць ‘сцябаць’ (стаўб., Сл. нар. фраз.). Відаць, ад гукапераймання *сіль!, што перадае ўдар гібкім дубцом ці сёрбанне са свістам. Сувязь з сіляць (гл.), хутчэй за ўсё, другасная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ліхае́жлівы, ліхае́жы ’пераборлівы ў ядзе’ (слонім., Нар. лекс.; воран., Сцяшк. Сл.). Да ліха і яда, есці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мужлава́ць, мужлова́ць ’дрэнна есці, рыцца ў ежы (напр., аб свінні)’ (ТС). Няясна. Магчыма, балтызм. Параўн. mū́žlioti ’мучыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саба́чына ’грубае з тоўстым сцяблом сена, трава (якую не хоча есці жывёла’ (Нар. словатв.). Да сабакаj (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
spéisen
1.
vi е́сці; сталава́цца
zu Ábend ~ — вячэ́раць
zu Míttag ~ — абе́даць
2.
vt кармі́ць; тэх. сілкава́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́мтух ’абжора’ (баранав., Сл. паўн.-зах.). Да ламаць (Мартынаў, Слав. акком., 131). Утворана пры дапамозе суф.‑ух ад ламота (параўн. гродз. есці ламоту ’есці усё, што папала’), які цяпер успрымаецца як ‑тух (аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 65). Аўтары Сл. паўн.-зах. (616) мяркуюць, што гэта — фанетычны варыянт лексемы лантух ’гультай’, ’тоўсты і непаваротлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Навуры́цца, набурыцца экспр. ’наесціся’ (ушац., полац., Нар. лекс.; мядз., Жд. 2). Ад бурыць ’апетытна есці, гучна сёрбаючы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)