Прыспі́чыць ’абавязкова спатрэбіцца; вельмі захацецца’ (ТСБМ; мядз., Сл. ПЗБ), ’прыспешыць, давесці да мяжы’ (Др.-Падб.). Рус. приспи́чить ’абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца’, укр. приспі́чити ’тс’. Паводле Праабражэнскага (2, 126), ад спица, *спичитъ ’калоць’. Гл. яшчэ Фасмер, 3, 366; ЕСУМ, 4, 577 (украінскае слова лічыцца запазычаннем з рускай). Гл. спіца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
twierdzenie
twierdzeni|e
н.
1. сцверджанне, суджэнне;
2. мат. тэарэма;
dowieść ~a мат. давесці (даказаць) тэарэму
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
панасі́ць, -нашу́, -но́сіш, -но́сіць; -но́шаны; зак.
1. каго-што. Перанесці з аднаго месца ў другое ўсіх, многіх ці ўсё, многае.
П. сена ў копы.
2. што. Давесці да непрыгоднага для нашэння стану (пра вопратку, абутак; разм.).
3. каго-што. Ходзячы на працягу якога-н. часу, патрымаць на руках каго-, што-н.
П. дзіця.
4. што. Пахадзіць у чым-н., у якім-н. адзенні.
П. сестрыну сукенку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыбра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бра́ўся, -ра́лася; -бяры́ся; зак.
1. Адзецца прыгожа, лепш, чым звычайна.
П. як на вяселле.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., у што і без дап. Пакрыцца чым-н., упрыго́жыцца.
Горад прыбраўся к святу.
3. Прывесці ў парадак што-н., зрабіць уборку чаго-н. або давесці да ладу што-н. (разм.).
|| незак. прыбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разыгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Іграючы, выканаць (музычны твор, тэатральную п’есу).
Р. квартэт.
Р. ролю.
2. што. Згуляць, давесці шахматную партыю да канца.
3. што. Прысудзіць шляхам латарэі, жэрабя выйгрыш.
Р. дзесяць выйгрышаў.
4. каго (што). Жартуючы з каго-н., паставіць яго ў смешнае становішча (разм.).
Р. таварыша.
|| незак. разы́грываць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ро́зыгрыш, -у, м. (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
przyprawić
зак.
1. прамацаваць, прырабіць;
2. прыправіць;
przyprawić sos — прыправіць соус;
3. давесці да чаго; выклікаць што;
przyprawić o śmierć — давесці да смерці;
przyprawić o stratę — нанесці страты;
przyprawić o ból głowy — выклікаць галаўны боль
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абсу́рд м Únsinn m -(e)s; Wídersinn m;
даве́сці да абсу́рду ad absúrdum führen; ins Únsinnige verkéhren;
дайсці́ да абсу́рду sich zu éiner Absurdität [ins Absúrde] verstéigen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Расквялі́ць, росквелі́ть ’раздражняць (рану)’, таксама з далейшым фанетычным развіццём кв‑ → цв‑: расцвялі́ць, расцве́ліць, расцвілі́ць, росцвілі́ць ’тс’ (мазыр., лельч., лях., петрык., валож., стол., ЛА, 3). Параўн. рус. расквели́ть — ’давесці дзіця да плачу’. Да квяліць, цвяліць (гл.), але прыведзеныя тут значэнні ’дражніць, крыўдзіць’ з’яўляюцца, як падаецца, другаснымі. Сюды ж раскве́ліць ’разжаліць’ (Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́цьма ’з усіх ног, стрымгалоў’ (ЖНС, Касп., Макар. Суадносіцца з рус. рети́вый ’рэзвы; які рвецца да бегу (пра каня)’, рети́ться ’гарачыцца; палка брацца за што-небудзь’. Ст.-рус. ретитися ’спаборнічаць; імкнуцца’, реть ’старанне, запал’. Чарных (2, 100) выводзіць прасл. *retь (< *ērtь?) і суадносіць з *ratь (гл. раць), што цяжка давесці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фашы́на, ‑ы. ж.
Спец. Звязаны пучок хворасту, чароту для ўмацавання насыпаў, плацін, дарог і пад. Сёлетняй жа восенню меркавалася хоць бы давесці да ракі і прывесці ў парадак магістраль — разбурыць пабудаваныя ў пачатку вайны завалы, расчысціць і ўмацаваць фашынай рэчышча, дзе-нідзе кранутае плывуном. Краўчанка.
[Ням. Faschine ад лац. fascis — вязка прутоў, пучок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)