АЛЕЎРЫ́Т

(ад грэч. aleuron мука),

рыхлая дробнаабломкавая асадкавая горная парода, паводле саставу прамежкавая паміж пяскамі і глінамі (пыл, глей, лёс і лёсападобныя пароды). Складаецца пераважна з мінер. зярнят (кварц, палявы шпат, слюда і інш.) памерам 0,01—0,1 мм. У залежнасці ад пераважных памераў вылучаюць буйна- і дробнаалеўрытавыя (тонкаалеўрытавыя) рознасці. Алеўрыт выкарыстоўваюць у вытв-сці цэменту і буд. керамікі.

т. 1, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛЁКМА-ЧА́РСКАЕ НАГО́Р’Е,

на У Забайкалля, у Рэспубліцы Саха (Якуція), у міжрэччы рэк Алёкма і Чара (бас. Лены). Выш. 500—600 м над узр. м., найб. да 1402 м. Пераважае сярэднягорны рэльеф. Расчлянёна глыбокімі далінамі. Вяршыні платопадобныя. Складзена з вапнякоў, метамарфічных сланцаў, прарваных інтрузіямі гранітаў. На схілах лістоўнічныя лясы, зараснікі кедравага сланіку, на вяршынях горная тундра.

т. 1, с. 249

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БРЭ́МСБЕРГ

(ням. Bremsberg),

1) падземная нахіленая горная выпрацоўка, якая не мае выхаду на паверхню і прызначана для спуску грузаў з гарызонту, які ляжыць вышэй, на той, што ляжыць ніжэй, пры дапамозе мех. прыстасаванняў (найчасцей канвеерных установак).

2) Прыстасаванне (пераважна шкіў з канатам і 2 ваганеткамі) для спуску грузаў па нахіленай плоскасці пры лясных, буд. і інш. работах.

т. 3, с. 283

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дыяба́з

(фр. diabase, ад гр. diabasis = пераход, пераправа)

горная парода даўняга вулканічнага паходжання, падобная на базальт; выкарыстоўваецца як будаўнічы матэрыял.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інтрузі́ў

(ад лац. intrusus = увапхнуты)

горная парода, якая ўтварылася пры застыванні магмы ў тоўшчы зямной кары ва ўмовах высокага ціску.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кізельгу́р

(ням. Kieselgur)

інфузорная зямля, рыхлая, лёгкая і порыстая горная парода, якая выкарыстоўваецца ў шкляной, керамічнай і іншых галінах прамысловасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

манцані́т

(ад іт. Monzoni = назва гары ў Альпах)

магматычная горная парода, якая складаецца пераважна з каліевага палявога шпату і плагіяклазу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мігматы́т

(гр. migma, -atos = сумесь, мешаніна)

горная парода, якая ўтварылася ў выніку пранікнення магмы ў тыя пароды, якія існавалі раней.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

нары́т

(нарв. norit, ад Norge = Нарвегія)

магматычная горная парода групы габра, адметнай асаблівасцю якой з’яўляецца прысутнасць рамбічнага піраксену замест манакліннага.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

плагіягне́йс

(ад гр. plagios = косы + гнейс)

метамарфічная горная парода, сланцаватая разнавіднасць гнейсаў, якая складаецца з плагіяклазу, кварцу і цемнаколерных мінералаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)