Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АРЫСТА́РХ САМО́СКІ
(Aristarchos Samios; каля 320 — каля 250 да нашай эры),
старажытнагрэчаскі астраном. Першы выказаў ідэю геліяцэнтрызму (гл.Геліяцэнтрычная сістэма свету). Вучыў, што Зямля рухаецца вакол Сонца і верціцца вакол сваёй восі, а Сонца і зоркі нерухомыя. Быў абвінавачаны ў бязбожнасці і выгнаны з Афінаў. Аўтар трактата «Пра памеры і адлегласці Сонца і Месяца».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
абвіва́цца sich wínden*, sich schlíngen* (вакол чаго-н. um A); sich ránken (аб раслінах)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абві́цца sich schlíngen*, sich wínden* (вакол чаго-н. um A); sich ránken (аб раслінах)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абкаці́ць
1. (што-н.ваколчаго-н.) róllen um etw. (A);
2.гл. аб’ехаць
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
астэро́іды, ‑аў; адз. астэроід, ‑а, М ‑дзе, м.
Малыя планеты, якія абарачаюцца вакол Сонца, галоўным чынам паміж арбітамі Марса і Юпітэра.
[Ад грэч. asteon — зорка і eidos — выгляд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мацаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Абмацаць усё вакол, шукаючы чаго‑н. // Мацаючы, знайсці што‑н. Вымацаць грыб пад лісцем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храмасфе́ра, ‑ы, ж.
Спец. Адзін з слаёў сонечнай атмасферы, які можна бачыць у час зацьмення ў выглядзе яркага кольца вакол Сонца.
[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і sphaira — шар.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арэо́л, ‑у, м.
1. Круг ззяння, бляску вакол светлавой кропкі, распаленага прадмета. Арэол Месяца. □ А яскравае сонца са сваіх праменяў саткала бліскуча-залацісты арэол над Пасекамі.Чарот.// Ззянне, якое малюецца па абразах, карцінах рэлігійнага зместу і пад. вакол галавы або над галавой бога ці святога як сімвал боскасці, святасці; німб.
2.перан.; чаго або які. Атмасфера славы, пашаны і пад., якая акружае каго‑, што‑н. Арэол славы, прыгажосці.
3.Спец. Светлая палоса, якая ўтвараецца на фатаграфічным здымку вакол ярка асветленых бліскучых прадметаў або тых, што свецяцца.
[Ад лац. aureolus — пазалочаны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяне́ц, -нца́, мн. -нцы́, -нцо́ў, м.
1. Тое, што і вянок (у 1 знач.).
2. Карона, якую трымаюць над галовамі маладых у час вянчання (уст.).
Пайсці пад в. (уступіць у шлюб).
3.перан., чаго. Апошняя найвышэйшая ступень, паспяховае завяршэнне чаго-н. як узнагарода за працу, старанні (высок.).
В. дасягненняў.
4. Арэол, радужны круг вакол нябеснага свяціла, вакол галавы на іконе.
5. У драўляным зрубе: чатыры бервяны як узаемазвязанае звяно.
|| памянш.ве́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 4 знач.).
|| прым.вяне́чны, -ая, -ае (да 1, 2, 4 і 5 знач.) івянцо́вы, -ая, -ае (да 1, 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)