лю́гер

(ням. Lugger)

1) трохмачтавае паруснае судна з бізань-мачтай перад воссю руля;

2) даўнейшы трохмачтавы парусны ваенны карабель.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

улі́к, -у, м.

1. Устанаўленне наяўнасці, колькасці чаго-н. шляхам падлікаў.

У. тавараў.

Магазін зачынены на ў.

Бухгалтарскі ў.

2. Рэгістрацыя з занясеннем у спісы асоб, якія знаходзяцца дзе-н.

Браць на ў.

Стаць на ў.

Зняцца з уліку.

Ваенны ў.

3. Прыняцце пад увагу чаго-н.

Пры ўліку ўсіх абставін.

|| прым. уліко́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Уліковая дакументацыя.

Уліковая плошча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мілітары́зм

(фр. militarisme, ад лац. militaris = ваенны)

палітыка нарошчвання ваеннай магутнасці дзяржавы з мэтай падрыхтоўкі да вайны.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

militärisch

1.

a вае́нны, вайско́вы

ein ~er Gruß — адда́ча чэ́сці

2.

adv па-вае́ннаму

~ grüßen — аддава́ць чэ́сць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

warlike

[ˈwɔrlaɪk]

adj.

1) гато́вы да вайны́, баяздо́льны, боегато́вы

2) ваяўні́чы

warlike tribes — ваяўні́чыя плямёны

a warlike speech — ваяўні́чая прамо́ва, прамо́ва з пагро́замі вайны́

3) вае́нны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

мілітарыза́цыя

(фр. militarisation, ад лац. militaris = ваенны)

падпарадкаванне эканомікі, палітыкі і грамадскага жыцця якой-н. дзяржавы мэтам падрыхтоўкі захопніцкіх войнаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Раць ’войска, ваенны атрад; бітва, вайна’ (ТСБМ, Сержп. Казкі). Параўн. рус. рать, укр. рать ’бітва, змаганне; войска’, серб.-харв. ра̏т ’вайна’, балг. рат ’вайна; войска’, ст.-слав. рать ’бітва, бой, барацьба, вайна’. Прасл. *ratь выводзіцца з і.-е. *rō‑ti‑s (Глухак, 519), параўн. ст.-інд. ṛtìs ’напад’, авест. ərətiš ’энергія’, грэч. ἔρις ’спрэчка, спаборніцтва’, ст.-в.-ням. ernust, с.-в.-ням. ernest ’барацьба, сур’ёзнасць’, лат. erroties ’злавацца’. Гл. таксама ра́таваць, ратны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АЛЯКСЕ́ЕЎ Міхаіл Васілевіч

(15.11.1857, Цвярская вобл. — 8.10.1918),

рускі ваенны дзеяч, адзін з арганізатараў белай гвардыі. Генерал ад інфантэрыі (1914). Удзельнік рус.-тур. (1877—78), рус.-яп. (1904—05) войнаў. Скончыў Акадэмію Генштаба (1890). У 1-ю сусв. вайну нач. штаба Паўд.-Зах. фронту, галоўнакамандуючы Паўн.-Зах. фронтам; у жн. 1915 — сак. 1917 нач. штаба Стаўкі вярх. галоўнакамандуючага ў Магілёве. У сак.—маі 1917 вярх. галоўнакамандуючы, потым ваенны саветнік Часовага ўрада, нач. штаба вярх. галоўнакамандуючага. Пасля Кастр. рэв. стварыў разам з Л.Г.Карнілавым і А.І.Дзянікіным і ўзначаліў на Паўн. Каўказе добраахвотніцкую армію і белагвардзейскі ўрад — «Асобую нараду».

т. 1, с. 297

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

псіхо́з, ‑у, м.

Хваравіты стан, звязаны з пашкоджаннем галаўнога мозга. // Разм. Ненармальнасць, дзівацтва ў псіхіцы таго або іншага чалавека. Гэтыя .. [Тамарыны] заляцанні, званкі на дом, запрашэнні давялі Галіну да хваробы, бо рэўнасць яе набыла паталагічны характар, стала псіхозам. Шамякін. // Моцнае псіхічнае ўздзеянне якіх‑н. з’яў, падзей і пад., якія выклікаюць страх, нервуюць. Ваенны псіхоз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

салда́т, -а, М -да́це, мн. -ы, -да́т, м.

1. Радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска, а таксама ваеннаслужачы наогул.

С. музычнага ўзвода.

2. перан. Ваенны чалавек, воін.

Мой тата — стары с.

С. рэвалюцыі (той, хто прысвяціў сваё жыццё справе рэвалюцыі; высок.).

○

Лясныя салдаты — партызаны.

|| памянш. салда́цік, -а, мн. -і, -аў, м.

Скакаць у ваду салдацікам (прысл.; стоячы, у стаячым становішчы). Алавяны с. (дзіцячая цацка — фігурка салдата).

|| прым. салда́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)