каміса́р
(с.-лац. commissarius)
1) службовая асоба, надзеленая ўрадам якімі-н. спецыяльнымі паўнамоцтвамі (напр. ваенны к.);
2) ураднік са спецыяльнымі абавязкамі на тэрыторыі Беларусі ў 16—17 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
саве́тнік м кніжн Rat m -(e)s, Räte, Beráter m -s, -;
эканамі́чны саве́тнік Wírtschaftsberater m;
гандлёвы саве́тнік Hándelsrat m;
саве́тнік пасо́льства дып Bótschaftsrat m;
вае́нны саве́тнік Militärberater m; гл тс дарадца; радца
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
канваі́р
(фр. convoyeur = які суправаджае)
1) узброены чалавек, які суправаджае каго-н. для аховы або прадухілення ўцёкаў;
2) ваенны карабель або самалёт, які суправаджае для аховы асобнае судна ці групу суднаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
спако́йны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў стане спакою, маларухомы або нерухомы.
Спакойная рака.
Сядзець спакойна (прысл.).
2. Які выражае спакой (у 2 знач.), без душэўных трывог, перажыванняў.
Спакойнае жыццё.
На сэрцы спакойна (прысл.).
3. Стрыманы, ураўнаважаны, ціхмяны, які нікога не раздражняе.
С. конь.
Спакойнага нораву чалавек.
4. Роўны ў сваім працяканні.
Спакойная хада.
Спакойная гутарка.
5. Не ваенны, мірны.
С. час.
6. Які нічым і нікім не парушаецца, адбываецца ў спакоі.
Спакойная старасць.
7. Прыемны для вока (пра святло, фарбы і пад.).
Спакойныя фарбы пейзажаў.
Спакойнае, мяккае святло.
|| наз. спако́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
піке́т
(фр. piquet)
1) невялікі ваенны вартавы атрад, застава (напр. конны п.);
2) група асоб, якія стаяць дзе-н. з мэтай дэманстрацыі грамадскага пратэсту (напр. пікеты каля будынка парламента).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вайско́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да арганізацыі войска, складаецца з войска. Вайсковыя злучэнні. Вайсковая разведка.
2. Разм. Тое, што і ваенны (у 2 знач.). Вайсковая служба. Вайсковы абоз. Вайсковая выпраўка. □ Вайсковы аэрадром мясціўся на шырокім прасторным полі. Лынькоў. З машыны выйшаў узброены чалавек у вайсковай форме. Чарнышэвіч. — Я! — азваўся Максім і вокам вайсковага чалавека зірнуў на Пракопа. Колас.
3. у знач. наз. вайско́вы, ‑ага, м. Разм. Ваеннаслужачы, вайсковец. Побач з вайсковымі ехалі і цывільныя. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спапялі́ць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.
1. Спаліць датла, ператварыць у попел. Хадзіў агонь на двор з двара, Жалобна ветры вылі. Славуты домік песняра Фашысты спапялілі. А. Александровіч. Усё пярун тут спапяліў. Тут балявала смерць па-царску. Дайнека. / у перан. ужыв. Вочы .. [Сёмкі] гатовы, здаецца, спапяліць усё перад сабой. Лынькоў.
2. перан. Растраціць у барацьбе з чым‑н. (жыццё, сілы і пад.). А ці не надта замнога для лёсу аднаго пакалення каханняў, надзей, запаветных імкненняў спапяліў ваенны пажар? Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
military
[ˈmɪləteri]
1.
adj.
1) вайско́вы
a military uniform — вайско́вая фо́рма
military service — вайско́вая слу́жба
military maneuvers — вайско́выя манэ́ўры
a military bearing — вайско́вая вы́праўка
2) жаўне́рскі, салда́цкі
3) вае́нны
military school — вае́нная вучэ́льня
2.
n. the military
во́йска n., вайско́ўцы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
карабе́ль, -бля́ м. кора́бль;
вае́нны к. — вое́нный кора́бль;
акія́нскі к. — океа́нский кора́бль;
○ касмі́чны к. — косми́ческий кора́бль;
ліне́йны к. — лине́йный кора́бль;
◊ спалі́ць свае́ ~блі́ — сжечь свои́ корабли́;
вялі́каму ~блю́ вялі́кае пла́ванне — погов. большо́му кораблю́ большо́е пла́вание
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
грыме́ць несов., прям., перен. греме́ть; (о громе, орудии и т.п. — ещё) грохота́ть;
гром ~мі́ць — гром греми́т (грохо́чет);
~ме́ў вае́нны арке́стр — греме́л вое́нный орке́стр;
яго́ імя́ ~ме́ла па ўсёй акру́зе — его́ и́мя греме́ло по всей окру́ге
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)