аплы́сці¹ і аплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ыло́; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што-н. рэшткамі растопленага рэчыва.
Свечка аплыла.
2. Ацячы, заплыць тлушчам.
Твар аплыў.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Абваліцца, апаўзці пад дзеяннем вады, вільгаці.
Бераг аплыў.
|| незак. аплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абры́вісты, ‑ая, ‑ае.
1. Круты, стромкі. Абрывісты бераг. □ Схіл.. тут быў крутаваты, з абрывістымі кручамі, парослы крывымі маладымі сасонкамі. Быкаў.
2. Які складаецца з незакончаных частак, абрыўкаў чаго‑н.; пазбаўлены сувязі, паслядоўнасці. Абрывістыя думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завэ́дзганы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад завэдзгаць.
2. у знач. прым. Запэцканы, забруджаны. Калі ж Карла, нарэшце, пераплыў і выехаў на бераг — увесь мокры, завэдзганы — зноў заіскрыўся смех у натоўпе. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., што.
Разбурыць плынню, вадою (бераг, грунт і пад.). Праўда, на грэблі цяжкавата будзе, дажджы размылі. Жычка. / у безас. ужыв. Днём сарвала насціл з моста, Шлях нашчэнт размыла ранкам. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ско́цісты, ‑ая, ‑ае.
Які паступова, непрыкметна зніжаецца; спадзісты, адхонны. Скоцісты бераг рэчкі. □ Двор быў на скоцістым узгорку, крутым і няроўным. Чорны. Праскочыла [Каця] рэдкія хмызы на скоцістым палетку і проста перад сабой убачыла самалёт. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лёнд ’сухая дарога’ (Совещ. ОЛА — Гомель), ст.-бел. лиондъ, лондъ ’суша’ запазычана са ст.-польск. ląd ’тс’, ’бераг’. С с.-в.-ням. lant, -des, ням. Land ’зямля, ралля, глеба, вёска, край’, ’суша’ (Булыка, Запазыч., 190; Слаўскі, 4, 84).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
біча́й Бераг лужка, аборка (Мсцісл. Юрч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
адпла́кацца, ‑плачуся, ‑плачашся, ‑плачацца; зак.
Разм. Адпрасіцца ад чаго‑н. з дапамогай плачу. Раз Іван, моцна пакрыўджаны, адважыўся зайсці ў кусты на бераг рэчкі... Тут, думаў ён, ніхто яму не перашкодзіць адплакацца за ўсё. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разры́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разрыць.
2. у знач. прым. Раскіданы, развернуты рыццём. Праз колькі хвілін выбраўся на сцежку, абышоў па арэшніку разрыты бераг і наблізіўся да ракі з другога боку. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хвата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Тое, што і хапаць (у 1–4 знач.). Устаў ледзь свет, хватаю вуду, Бягу на бераг Тартака. Смагаровіч. Больш сотні здаровых галасоў.. гучна хваталі вясёлы прыпеў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)