Множыць ’павялічваць’, ’памнажаць адзін лік на другі’, множыцца ’размнажацца’, ’дабаўляцца’ (ТСБМ, Нас., Яруш., ТС). Прасл. mъnoziti (sę). Да многа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́бак ’побач; убаку’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц., КТС). Рус. о́бок, польск. obok, в.-луж. wobok. З о‑ і бок (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́зваратка ’гаспадарчы абарот’ (Нас.). Ад вызварат, аддзеяслоўнага ўтварэння да дзеяслова *вызвараціць з дапамогай суф. ‑ка або непасрэдна ад гэтага дзеяслова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выкспэнсо́вываць ’расходаваць, выдаткоўваць’ (Нас.). Насовіч (84) параўноўвае з лац. expensare, але ў бел. мове, відавочна, запазычанне з польск. wyekspensować ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́ме ’названне па імені’ (Нас.). З пратэтычнага в і імя, ймя (гл.), ы, відавочна, пад уплывам дзеяслоўных форм; параўн. выменовываць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выпада́ць (БРС, Нас., КЭС, лаг.; Гарэц., Яруш.). Гл. падаць. У значэнні ’адбывацца, здарацца’ семантычнае запазычанне з польск. (параўн. wypadać ’тс’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вя́ліцца ’прагна хацець чаго-небудзь’ (Нас.). Можна меркаваць, што гэты дзеяслоў звязаны з вя́ліць (гл.) і спачатку ўжываўся як метафара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апана́с, пана́с ’гульня ў жмуркі’, ’той, хто жмурыць’ (Нас.). Укр. панас ’тс’. Сучасная асацыяцыя з уласным імем, магчыма, другасная. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Атру́бам ’адным чынам’ (Жд.). Прыслоўе ўтворана ад аддзеяслоўнага назоўніка атруб (атрубіць ’адсячы’ — Нас., 379), суадносіцца з творным склонам гэтага назоўніка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ба́лечка ’бэлька’ (Нас.), ’брусок рамкі ў вулеі’ (Анох.). Бясспрэчнае вытворнае ад ба́лька, ба́лка ’бэлька, брус’ (гл.), але лексікалізаванае і тэрміналагізаванае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)