укалупну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Разм.

1. Калупнуўшы, аддзяліць; адкалупнуць. Укалупнуць масла.

2. перан. Падкалоць, кальнуць каго‑н. у размове. Ледзь падрос, а ўжо так і цэліць, каб укалупнуць чалавека. Скрыпка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шу́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм. Тое, што і шуснуць (у 3 знач.); упасці, праваліцца куды‑н. За восень у балота так наліла, што ў поцемках можна шуснуцца ў прорву — і памінай як звалі. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zútreffen

vi (s)

1) адпавяда́ць рэчаі́снасці

2) здзяйсня́цца, апра́ўдвацца; адно́сіцца, даты́чыць

das trifft für álle zu — гэ́та даты́чыцца ўсі́х

das dürfte nicht ganz ~ — гэ́та не зусі́м так

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

резо́н м., разг.

1. (разумное основание) ра́цыя, -цыі ж., слу́шнасць, -ці ж.;

нет никако́го резо́на так де́лать няма́ нія́кай ра́цыі гэ́так рабі́ць;

2. (довод) уст. до́вад, -ду м.;

не принима́ть резо́нов не прыма́ць до́вадаў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блы́таць несов.

1. пу́тать, спу́тывать;

б. ні́ткі — пу́тать (спу́тывать) ни́тки;

2. (о понятиях) сме́шивать, меша́ть;

3. (говорить, рассказывать неточно) пу́тать;

не ~тайце, гавары́це ясне́й — не пу́тайте, говори́те ясне́е;

4. (сбивать с толку) пу́тать;

ён мяне́ блы́тае — он меня́ пу́тает;

5. (вмешивать) впу́тывать;

не ~тайце мяне́ ў гэ́ту спра́ву — не впу́тывайте меня́ в э́то де́ло;

6. (обознаваться) пу́тать;

яны́ так падо́бны, што іх заўсёды блы́таюць — они́ так похо́жи, что их всегда́ пу́тают;

◊ б. сляды́ — замета́ть следы́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

е́хаць несов., в разн. знач. е́хать; (куда-л. — ещё) отправля́ться, уезжа́ть;

е. на веласіпе́дзе — е́хать на велосипе́де;

трэ́ба е. на рабо́ту — на́до е́хать на рабо́ту;

слі́зка, но́гі так і е́дуць — ско́льзко, но́ги так и е́дут;

е. за мяжу́ — е́хать (отправля́ться, уезжа́ть) за грани́цу;

◊ дале́й е. няма́ куды́ — да́льше е́хать не́куда;

бяда́ на бядзе́ е́дзе, бядо́ю паганя́е — посл. беда́ на беде́ е́дет, бедо́й погоня́ет;

цішэ́й е́дзеш, дале́й бу́дзеш — посл. ти́ше е́дешь, да́льше бу́дешь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

загавары́ць I сов.

1. в разн. знач. заговори́ть;

усе́ ра́зам ~ры́лі — все ра́зом заговори́ли;

дзіця́ ўпершыню́ ~ры́ла — ребёнок впервы́е заговори́л;

~ры́лі кулямёты — заговори́ли пулемёты;

2. перен. (о цвете и т.п. — редко) заигра́ть;

◊ кроў ~ры́ла — кровь заговори́ла;

сумле́нне ~ры́ла — со́весть заговори́ла

загавары́ць II сов.

1. (утомить разговором) заговори́ть;

мяне́ так ~ры́лі, што я забы́ўся пра ся́бра — меня́ так заговори́ли, что я забы́л о дру́ге;

2. (воздействовать заговором) заговори́ть;

з. ад хваро́бы — заговори́ть от боле́зни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Gratia parit gratiam

Удзячнасць спараджае ўдзячнасць.

Благодарность порождает благодарность.

бел. Як аукнецца, так і адгукнецца. Як вы нам, так і мы вам.

рус. Долг платежом красен. Как аукнется, так и откликнется. Делай добро и жди добро. По заступке и спасибо.

фр. Qui bien fera bien trouvera (Кто добро сделает, добро и найдёт).

англ. Kindness begets kindness (Добро порождает добро).

нем. Ein Dienst ist des anderen wert (Одна услуга достойна другой).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

дарма́ і да́рма, прысл.

1. Бескарысна, дарэмна, марна. Сцёпка сваё вядзе: чытае, піша, думае, разважае. Ні адзін вечар вольны не прападаў дарма. Колас. // Без дастатковых падстаў, беспрычынна. [Вярхоўскі:] Дарма, грамадзянін, злуяцеся. Маўзон.

2. Бясплатна, за нішто. У Ксавэра Блецькі цяпер толькі клопату ў галаве, каб Антон не еў дарма хлеба. Чорны. // Незаслужана, беспадстаўна. Наш сябра тытул атрымаў. Ну што ж, насі, такая справа. Ці па заслугах, ці дарма — Не так, прызнацца, і цікава. Гілевіч.

3. у знач. часціцы. Хай, так і быць. Не хопіць ці хлеба, ці бульбы? — Дарма! Дадасі яшчэ бобу. Дубоўка.

4. у знач. вык. Дробязь, не мае значэння. Баіцца — будзе ёй адплата — Чакаць дабра з таго дарма. Колас.

•••

Дарма што (уступальны злучнік) — хоць; нягледзячы на тое, што. Сядзіць Андрэйка з татам. Добра так умасціўся, дарма што трасе трохі. Юрэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уго́лас, прысл.

1. Вымаўляючы гучна, так, каб было чутно для другіх. [Колас:] — Чытай уголас і папраўляй, а я буду сачыць па кнізе. Лужанін. Убачыўшы, што я бяру напрамак да машыны,.. [чалавек] яшчэ старанней замітусіўся, а потым уголас пачаў лаяць шафёра: — Хіба гэта вадзіцель! Партач, а не вадзіцель! Кулакоўскі. // Так, што можна пачуць. Марыць уголас. □ Стары [ляснік] прывык да адзіноты, цішыні і таму думае ўголас. Хомчанка. // Гучна, моцна, голасна. Часамі [Самабыль] заліваецца смехам уголас, а часам проста смяецца моўчкі. Колас. Адна толькі Ганька сядзіць у мыцельніку, і адну яе толькі ніхто не заўважае. Гэта няўвага так крыўдзіць Ганьку, што яна не можа больш стрымацца. Яна плача горка, плача ўголас... Васілевіч. Але Арына не гаварыла нічога. Толькі рыдала, горка, уголас. Мележ.

2. перан. Адкрыта, на людзях. [Лёнік] не забываў пра .. [рагатку], але загаварыць аб ёй уголас не адважваўся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)