Наўзрок ’на выгляд, на вока’ (Нас., Др.). Да узіра́цца ’глядзець’, узро́к ’зрок, бачанне’, параўн. рус. навзгляд ’на вока, прыблізна’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Не́йкі, не́кі ’якісьці, незнаёмы; абы-які; які-небудзь’ (ТС, Сл. ПЗБ, Грыг., Мал., Бяльк.), ’якісьці’ (Нас.). З не + які.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Не́пладзь ’бясплодная жывёліна’: кобыла неплодзь (Нас.). Згодна з Карскім (2–3, 41), рэдкі архаізм, дзе захавалася аснова на ‑ǐ‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лотаўка ’балбатуха, лапатуха’ (Касп.). Утворана ад ⁺лот, якое з’яўляецца ўсечаным варыянтам лексемы лотр (гл.). Іншы варыянт — латроўка ’гультайка’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мака́ннік, маканнічак ’хлеб, намочаны ў вадкай страве’ (Нас.). Да макаць > мака́ны (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 55).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ме́скасць ’гарадское палажэнне, спосаб жыцця’ (Нас.). Беларускае. Відаць, штучнае ўтварэнне ад мескі ’гарадскі’ < ст.-рус. мѣский < мѣстский < мѣсто ’горад’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́лачка ’вулічка’ (Нас., Бяльк.); ’завулак’ (бых., Янк. Мат.) ’вузкая дарожка, абгароджаная з двух бакоў’ (КЭС, лаг.). Гл. вуліца, вулка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́звал ’вызваленне ад чаго-небудзь’ (Нас.). Рус. смал. вы́звол ’вызваленне, выручка’, укр. ви́звіл ’тс’. Безафіксальнае вытворнае ад вызваліць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выкрунта́сы ’хітрыкі, выкручванне’ (БРС, Нас., КТС, Бір. Дзярж., Мал.); ’выгін дарогі’ (Касп.). Запазычанне з польск. wykrętasy ’хітрыкі’. Параўн. выкрутасы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́перадкі (БРС, Нас., Касп., Гарэц., Яруш., Шпіл., КЭС, лаг.). Рус. вы́передки, польск. wyprzodki, wyprzódki. Ад вы́перадзіць з суф. ‑к‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)