Verbum

анлайнавы слоўнік

прэфекту́ра

(лац. praefectura)

1) адміністрацыйная адзінка ў старажытнарымскай імперыі;

2) адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў некаторых краінах, напр. у Японіі;

3) орган кіравання адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі ў некаторых краінах, напр. у Францыі, на чале з прэфектам.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

агрэжэ́

(фр. agrégé)

вучоная ступень у Францыі, Бельгіі, якая дае права выкладаць у ліцэях і на гуманітарных і прыродазнаўчых факультэтах універсітэтаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

апана́ж

(фр. apanage)

зямельнае валоданне, якое давалася ў заходнееўрапейскіх манархічных краінах, напр. у Францыі да 1832 г., некаранаваным членам каралеўскай сям’і.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

арынья́к

(фр. Aurignac = назва пячоры ў Францыі)

археалагічная культура верхняга палеаліту на тэрыторыі шэрагу краін Еўропы, у Палесціне, Іране і Афганістане.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

вандэ́я

(фр. Vendée = назва дэпартамента ў заходняй Францыі, які ў час Французскай рэвалюцыі 1789—1799 гг. быў цэнтрам контррэвалюцыі)

сімвал контррэвалюцыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ве́нта

(ісп. venta = заезджы двор)

1) арганізацыя і месца збораў карбанарыяў у Францыі і Іспаніі 19 ст;

2) карчма ў Іспаніі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

юра́

(фр. Jura = назва гор у Францыі і Швейцарыі)

другі перыяд мезазою ў гісторыі Зямлі, які працягваўся 55—58 млн. гадоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БЛОК ВАЕ́ННЫ,

ваенна-паліт. саюз або пагадненне дзяржаў для сумесных дзеянняў у вырашэнні агульных паліт., эканам. і ваен. задач. Ствараюцца пераважна ў мірны час.

Блокі ваенныя існавалі са стараж. часоў. У гісторыі найб. вядомыя блокі ваенныя: ваен. саюз Францыі, Даніі, Швецыі, Галандыі і італьян. дзяржаў супраць Іспаніі ў Трыццацігадовай вайне 1618—48, «Паўночны саюз» (Расія, Данія, Рэч Паспалітая, Саксонія, пазней Францыя і Турцыя), які выступіў супраць Швецыі ў Паўночнай вайне 1700—21, і інш. Да 1-й сусв. вайны ўтварыліся 2 асн. блокі ваенныя: Траісты саюз 1882 (Германія, Аўстра-Венгрыя, Італія); яму процістаялі ваен. саюз Францыі і Расіі (1892) і Антанта — саюз Вялікабрытаніі і Францыі (1904), якія ў 1907 аб’ядналіся ў «Траістую згоду» («Траістая Антанта) — саюз Вялікабрытаніі, Францыі і Расіі. Напярэдадні 2-й сусв. вайны створаны «Антыкамінтэрнаўскі пакт» 1936 паміж Германіяй і Японіяй, да якога далучыліся ў 1937 Італія, у 1939 Венгрыя, Іспанія і інш. Яму процістаяла антыгітлераўская кааліцыя (1942), у якую ўвайшлі Вялікабрытанія, ЗША, СССР, Францыя і інш. (усяго 26 краін). У перыяд «халоднай вайны» ўзнікла сістэма блокаў ваенных, гал. сярод якіх Арганізацыя Паўночнаатлантычнага дагавору (НАТО, 1949) і Варшаўскі дагавор 1955 (распушчаны ў 1991). Створаны таксама Арганізацыя дагавору Паўднёва-Ўсходняй Азіі (СЕАТО, 1954), Арганізацыя Цэнтральнага дагавору (1955), Азіяцка-Ціхаакіянскі савет (АЗПАК, 1966), Ціхаакіянская ваенная групоўка (АНЗЮС, 1971).

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

А́НГЛА-ФРАНЦУ́ЗСКАЕ ПАГАДНЕ́ННЕ 1904.

Падпісана 8 крас. ў Лондане. Прадугледжвала ўзаемнымі ўступкамі вырашыць спрэчныя каланіяльныя «правы» Вялікабрытаніі ў Егіпце, Францыі — у Марока. Разам з франка-рус. саюзам 1891—93 і англа-рус. пагадненнем 1907 стала асновай Антанты.

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АНГУМУА́

(Angoumois),

гістарычная вобласць на З Францыі, дэпартамент Шаранта і часткова Дардонь. Пл. 6,1 тыс. км². Нас. 360 тыс. чал. (1982). Гал. горад — Ангулем. Вінаробства, вытв-сць каньякоў (назва ад г. Каньяк); машынабудаванне, папяровая, ваен. прам-сць.

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)