Ке́са ’машна на грошы’ (Др.-Падб.). Укр. кеса, киса ’тс’, польск. kiesa ’тс’ — запазычанні з тур. kese ’машна на грошы’, kise ’тс’. Гл. Фасмер, 2, 239; Слаўскі, 2, 157–158; ЕСУМ, 2, 426.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сагане́ць ’моцна ліць (пра дождж)’ (маст., Сл. рэг. лекс.). Відаць, рэгіянальны цюркізм; параўн. тур. saganak ’навальніца, лівень’. Аб магчымасці непасрэдных запазычанняў з мовы татар, якія жывуць на Беларусі, гл. Жураўскі, Лекс. тюрк., 93).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Селядо́ршы ‘сярэдні (брат або сястра)’ (Сцяшк., Жд. 1, Нар. сл., Кольб., Сержп., Тур.; маст., дзятл., чэрв., шчуч., лід., Сл. ПЗБ), салядо́ршы ‘тс’ (Сл. ПЗБ). З серадольшы (гл.) у выніку метатэзы л і р.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́джаны ’прызначаны лёсам’ (Сл. ПЗБ, Сержп. Прымхі, Бяльк.), су́джоны ’тс’ (ТС), су́жаный (суженый) ’тс’ (Нас.), сужо́нко ’нарачоны, у дзень шлюбу — малады’ (Тур.), су́жанка ’вызначаная лёсам’ (Гарэц.). Ад судзіць ’прызначаць, прадвызначаць’, гл. таксама сужэнства.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзерніна́ Замуражэлае поле; цаліна, дзірван (Слаўг.). Тое ж дзярні́на, дзёран, дзярноўе (Слаўг.), дзярні́на́ (Сміл. Шат.), дзерні́на (Жытк., Тур.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Бадзе́йка ’маленькая ражка’ (Касп.). Рус. бадья́, укр. баддя́, бадя́. Запазычанне з цюрк. моў (параўн. каз.-тат. badia, badiä, тур. badya ’вялікая пасудзіна для вады; карыта’ < перс. bādye). Бернекер, 37; Локач, 14; Фасмер, 1, 104.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Башыбузу́к. Укр. башибузу́к. Запазычанне з рус. башибузу́к (раней ’салдат нерэгулярнага турэцкага войска’) < тур. başibozuk ’атрады нерэгулярнага войска’ (baş ’галава’, bozuk, buzuk ’шалёны, сапсаваны’). Адносна рус. слова гл. Фасмер, 1, 138; Шанскі, 1, Б, 62.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Каму́ш ’веранда’ (лун., Нар. сл.). Відаць, паходзіць з укр. комиш ’трыснёг’, якое з тур. kami$ ’тс’. Значэнню ’веранда’ папярэднічала значэнне ’сені’, ’прыбудоўка’ — прымітыўнае збудаванне каля франтона з крокваў і лат, пакрытых (як страха) трыснягом.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ізумру́д

(тур. zümrüd < перс. zumurrud, ад гр. smaragdos = смарагд)

мінерал, разнавіднасць берылу, каштоўны празрысты камень ярка-зялёнага колеру; выкарыстоўваецца ў ювелірнай справе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мішэ́нь

(рус. мишень, ад тур. nisan = знак)

прадмет, які служыць цэллю пры вучэбнай стральбе;

2) перан. той, хто з’яўляецца прадметам нападак нападкаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)