Verbum

анлайнавы слоўнік

ГЕАТЭРМІ́ЧНЫ ГРАДЫЕ́НТ,

велічыня, на якую павышаецца тэмпература ў зямной кары з павелічэннем глыбіні нетраў на кожныя 100 або 1 м. У сярэднім для глыбінь, на якіх магчымы непасрэдныя назіранні, геатэрмічны градыент роўны 3 °C на 100 м. Залежыць ад геал. будовы, цеплаправоднасці горных парод, цыркуляцыі падземных вод, блізкасці ачагоў вулканізму і інш. Пры праходцы Кольскай звышглыбокай свідравіны высветлена, што геатэрмічны градыент павялічваецца ад 1 °C каля паверхні да 2,5 °C на глыб. 5 км, а затым змяншаецца да 1,6 °C на глыб. 11 км.

т. 5, с. 123

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ме́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Рытмічны, роўны. Каля крамы мясцовага сельпо ходзіць начны вартаўнік, паглядае на вокны, што свецяцца ў познюю пару, ды прыслух[оў]ваецца да мернага пастуквання паравіка. Шахавец. Сцёпка трохі падумаў. Ні да чаго пэўнага не дадумаўшыся, выйшаў на вуліцу і мерным крокам, як чалавек сталы, пайшоў у бок Андрэевай хаты. Колас.

2. Які служыць для вымярэння чаго‑н. Мерны ланцуг. Мерная рэйка.

3. Разм. Сярэдні па сіле, памерах. Юнак той — прапаршчык Дзяжа. У росце мерны, цёмна-русы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стаўбу́р ¹, ‑а, м.

Абл.

1. Стаўбун (у 2, 3 знач.). Адтуль, дзе Аляксей стаяў, не было відаць, як на нямецкім баку, за ўзгоркам, пачалі ўзлятаць чорныя грывы выбухаў, ускідваючы ўгару нейкія абломкі, стаўбуры зямлі. Мележ. Шыбалі ўгару цёмныя стаўбуры дыму, вогненна бліскала полымя. Казека.

2. Ствол дрэва, слуп і пад. Чорны, як вугаль, тоўсты, роўны, гладкі дубовы стаўбур ляжаў упоперак ракі. Колас.

стаўбу́р ², ‑у, м.

Вірусная хвароба паслёнавых раслін (бульбы, памідораў, тытуню і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цы́цэра

[ад лац. Cicero = імя старажытнарымскага пісьменніка, філосафа і палітыка (106—43 да н.э.)]

адзін з буйных друкарскіх шрыфтоў, кегель якога роўны 12 пунктам (4,5 мм); шрыфтам такога памеру ўпершыню былі надрукаваны ў 1467 г. лісты Цыцэрона.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

half² [hɑ:f] adj.

1. палаві́нны, ро́ўны пало́ве (чаго-н.);

a half share in a business пало́ва капіта́лу/а́кцый прадпрые́мства

2. няпо́ўны, частко́вы;

a half knowledge of the matter няпо́ўнае ве́данне спра́вы;

be on half pay працава́ць на паўста́ўкі;

half past one пало́ва на другу́ю

♦

half a minute ве́льмі каро́ткі час

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пло́скі ’які не мае упадзін, узвышшаў, роўны, без пад’ёмаў і спускаў’ (ТСБМ, Сцяшк. МГ), ’слаба, някрута спрадзены’ (Уладз.; баран., Сл. ПЗБ; гродз., Сцяшк. Сл.: рас., талач., Шатал.), ’палогі (пра бераг ракі, возера)’ (карм., ветк., чач., ЛА, 2; ТС), ’худы (конь, карова)’ (іўеў., Сцяшк. Сл.), ’шырокі (пра капыт)’ (карэліц., Нар. словатв.). Укр. пло́ский, рус. пло́ский, пло́сок, польск. ст.-мазав. płoski, чэш., славац. ploský, славен. plòsk ’плоскі’, plóska ’паверхня, раўніна’, серб.-харв. пло̏сан, макед. плосок, балг. плосък, ст.-слав. плоскъ. Прасл. *ploskъ, звязанае чаргаваннем галосных кораня з *plask‑, *plesk‑, *plěsk‑, якія з і.-е. *plok‑sko‑ ці *plək‑sko; роднаснае лат. plakans ’плоскі’, лац. placidus ’роўны, гладкі’, ’прыемны’, ст.-грэч. πλάξ ’раўніна’ (Ільінскі, ИОРЯС, 20, 3, 113; Траўтман, 222; Фрэнкель, 602; Бязлай, 3, 61). Аднак Мее (Études, 332), Младэнаў (430), Фасмер (3, 285) дапускаюць магчымасць вывядзення лексемы плоскі з *plot‑sko і супастаўляюць апошнюю са ст.-інд. práthas ’шырыня’, авест. fraϑah‑, ст.-грэч. πλατύς ’шырокі, плоскі’. Гэтаксама Махэк₂ (462), які дапускае прасл. форму *plotъ (ŭ‑аснова), што ў чыстым выглядзе не захавалася, але ад яе утварылася плотва, плотка (гл.). Борысь, Папоўска–Таборска (ZPSS, 10, 27) на падставе славін. plos ’клоп’ рэканструююць рэліктавую форму *plosъ ’плоскі’, якая мае адпаведнікі на славянскім Поўдні. Абаеў (Этимология–1984, 21) мяркуе, што рус. плоский з’яўляецца роднасным рус. плохой.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гак

1. Намыты вадой паўвостраў у выглядзе вузкай паласы (Гродз., Мін.).

2. Неглыбокае месца ў рацэ, дзе намыта пясчаная каса (Гродз., Мін.).

3. Прырэчны роўны заліўны луг (Мін., Колас. Малады дубок).

4. Раней у Заходняй Беларусі і Ліфляндыі мера або ўчастак зямлі (Нас. АУ).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

level

[ˈlevəl]

adj.

1) ро́ўны

a level floor — ро́ўная падло́га

2) гарызанта́льны

3) на тым са́мым узро́ўні

4) адно́лькавы, ро́ўны, адно́лькава ва́жны

to be level in ability — быць адно́лькава здо́льным, мець такі́я са́мыя здо́льнасьці

5) ро́ўны, спако́йны

a level tone — спако́йны тон

6) ураўнава́жаны, разва́жны

a level head — разва́жная галава́

а) пло́ская, гарызанта́льная паве́рхня, ро́ўнядзь f.

б) узро́вень -ўню m.

above sea level — над узро́ўнем мо́ра

2) вышыня́ f. (паво́дкі і пад.)

3) нарматы́ўная ко́лькасьць

cholesterol level — ко́лькасьць халестэры́ну

4) грунтва́га f., ватэрпа́с -а m.

1) разраўно́ўваць; раўня́ць

2) раўня́ць зь зямлёй, разбура́ць дашчэ́нту

3) цэ́ліцца; накіро́ўваць, скіро́ўваць (стрэл, сло́вы)

4) ураўнава́жваць

•

- find one’s level

- level with

- one’s level best

- on the level

- level off

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

like² [laɪk] adj.

1. падо́бны;

in like manner падо́бна/такі́м жа чы́нам;

what is he like?

1) як ён выгляда́е?

2) што ён сабо́ю ўяўля́е?

2. адно́лькавы; ро́ўны;

like signs math. адно́лькавыя зна́кі

♦

as like as two peas ≅ падо́бныя як дзве кро́плі вады́;

like father, like son які́ бацька, такі́ і сын

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

smooth

[smu:ð]

adj.

1) гла́дкі, ро́ўны

2) пла́ўны, спако́йны

3) мя́ккі

smooth wine — мя́ккае віно́

v.t.

1) выраўно́ўваць, выгла́джваць (паве́рхню); выпрасо́ўваць

2) зьмякча́ць

1) выгла́джваньне

2) гла́дкае ме́сца

•

- smooth away

- smooth over

- smooth down

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)