віталі́зм
(фр. vitalisme, ад лац. vitalis = жыццёвы)
плынь у біялогіі, якая дапускае наяўнасць у жывых арганізмах асобай нематэрыяльнай жыццёвай сілы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
этнаграфі́зм
(ад гр. ethnos = народ + grapho = пішу)
наяўнасць этнаграфічных рыс, асаблівасцей, апісанняў, дэталей дзе-н. (у кнізе, п’есе і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
=reich
паўсуф. прыметнікаў, указвае на наяўнасць (у вялікай колькасці) у прадмета прыкметы або ўласцівасці: sónnenreich со́нечны, залі́ты со́нцам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Кляску́н ’гарэза, які безупынна кляскае’ (Нас.), ’парода лесуна’ (Кіркор). Гл. кляскаць. Насовіч (239) аспрэчвае наяўнасць міфалагічнага значэння, якое прыводзіць Кіркор. На спрэчнасць гэтай дэфініцыі звяртае ўвагу таксама Лабко (Нар. словатв., 296).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
інтэрсексуа́льнасць
(ад інтэр- + сексуальнасць)
наяўнасць у чалавека або раздзельна-полавай жывёліны прыкмет абодвух полаў, якія носяць прамежкавы характар; адна з форм гермафрадытызму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кальцэфо́бы
(ад лац. calx, -lcis = вапна + -фоб)
расліны, якія адмоўна рэагуюць на наяўнасць солей кальцыю ў глебе (напр. тарфяныя імхі); параўн. кальцэфілы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Растаргну́цца ’развесціся (пра мужа і жонку)’ (рэч., Нар. сл.). Нягледзячы на наяўнасць зыходнага дзеяслова торгаць (гл.), хутчэй за ўсё размоўнае (іранічнае?) засваенне рус. расто́ргнуть (шлюб), параўн. таксама рус. дыял. расторг ’развод, скасаванне шлюбу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сло́дыч ‘уласцівасць салодкага; салодкі смак’ (ТСБМ, Нас.), ‘задавальненне, асалода’ (Сержп.). Запазычанне з польск. słodycz ‘тс’, аб чым сведчыць наяўнасць ‑ło‑, гл. Карскі 2-3, 39; Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 60. Параўн. саладосць, салодкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запазы́чанасць, ‑і, ж.
Наяўнасць доўгу (даўгоў). Ліквідаваць запазычанасць. □ З устанаўленнем Савецкай улады ўся запазычанасць памешчыкам, банкірам, буржуазнай дзяржаве была з сялян спісана. «Весці». // Разм. Адставанне па вучэбнай праграме; не здадзены студэнтам экзамен, залік і пад. У .. [Юркі] зноў была запазычанасць па англійскай мове, і ён пакуль ліквідаваў яе, адстаў ад хлопцаў. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́шна, безас. у знач. вык.
Пра наяўнасць духаты дзе‑н. У падвале стала яшчэ больш горача і душна. Карпаў. У паветры пахла гарэлымі анучамі, гаркаватым дымам. Было душна, як у печы. Бядуля. // каму. Пра адчуванне духаты кім‑н. Пасля чаю зрабілася душна. Валатовіч зняў пінжак, павесіў яго на спінку крэсла. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)