Прыбы́ць, прыбыва́ць ’прыйсці, прыехаць, паступіць, быць дастаўленым (пра груз і пад.)’; ’павялічыцца, прыбавіцца (колькасна, у аб’ёме (напр., пра Месяц), велічыні і пад.); з’явіцца ў дадатак да чаго-небудзь; дабавіцца’ (ТСБМ, Бяльк., Сцяшк. МГ; карэліц., Сл. ПЗБ), прыбува́ць ’прыбаўляцца (пра ваду, вагу і інш.)’ (ТС). Сюды ж аддзеяслоўныя іменныя ўтварэнні, якія працягваюць семантыку дзеяслова: пры́быль ’прыбытак, даход’ (Ян.; астрав., Сл. ПЗБ), пры́буль ’тс’ (ТС), пры́быль ’паводка, разводдзе’, прыбыльны́: прыбыльна́я вада ’паводка’ (Ян.), прыбу́тка ’вада, якая прыбывае’, прыбутны́ ’паводкавы’ (ТС), прыбы́так, прыбу́ток ’прыбытак, даход; карысць, выгада; з’яўленне патомства’ (Нас., Ласт., Байк. і Некр., Бяльк.; ашм., беласт., Сл. ПЗБ, ТС), сюды ж таксама прыбы́тнік ’маладыя парасткі хваёвых дрэў’, прыбы́тныя дні ’першая і другая фазы Месяца’ (Сл. ПЗБ), пры́быш ’перасяленец з іншай мясцовасці’ (стаўб., Сл. ПЗБ), прыбыле́вец ’перасяленец’ (б.-каш., ЛА, 3), прыбу́лец ’прыезджы’ (ТС), прыбыўна́я вада́ ’паводка’ (Ян.). Узыходзіць да прасл. *pribyti, далей ітэратыўна-дуратыўны *pribyvati, якія, у сваю чаргу, ад *byti, *byvati (гл. быць) з кардынальнай зменай семантыкі зыходных дзеясловаў (пра апошняе гл. ЭССЯ, 3, 155, 157–158).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дада́ць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасца, ‑дадуць; зак., каго-што.

1. і чаго. Дабавіць звыш таго, што ёсць ці павінна быць; павялічыць што‑н.; прыбавіць, дабавіць. Да чацвёркі шахцёраў прыйшлося дадаць яшчэ чатырох чалавек. Мікуліч. Калі бульба зварылася, бабка патаўкла яе, дадала пшанічнай мукі ды ўбіла пару яечак. Колас. // Сказаць ці напісаць у дадатак. [Таіса] памаўчала і дадала: — І сама сябе я не ведаю. Скрыган. Вось, бадай, і ўсё. Хіба толькі яшчэ дадам, што немаведама як і завошта зрабілі мяне нейкім ледзь не героем. Краўчанка.

2. і чаго. Аддаць другі раз тую частку чаго‑н., якая не была аддадзена раней. Вазьмі пакуль гэта, астатняе дадам заўтра.

3. Прыкласці, далучыць да чаго‑н. Дадаць характарыстыку да заявы.

4. Скласці лікі. Да пяці дадаць чатыры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падкасі́ць, ‑кашу, ‑косіш, ‑косіць; зак., каго-што.

1. Падрэзаць (касой, касілкай і пад.).

2. перан. Зваліць, збіць з ног. Трапны Цішкаў стрэл падкасіў драпежніка. Пальчэўскі. — Здарылася няшчасце. Выпадковая куля, як кажуць, шалёная куля падкасіла партызана, калі ён адыходзіў з лагера. Ваданосаў. // Адняць сілы, здароўе, бадзёрасць і пад. Падкасіла старога настаўніка хвароба пасля смерці жонкі, з якой ён прайшоў усё сваё доўгае жыццё. Шамякін. Была ціхая хвіліна, калі ўсе думалі пра нягаданае гора, што прыйшло ў Анэціну хату і падкасіла жанчыну. Пташнікаў. / Пра ногі, калені. Слабасць падкасіла ногі. / у безас. ужыв. Старавойтава нібы падкасіла, ён пахіснуўся, ухапіўся за нары і цяжка асеў. Гурскі.

3. і чаго. Накасіць у дадатак да накошанага; укасіць. Зрэдку наведваўся ў вёску да старой Сяргей Кірылавіч першыя гады. Сена падкосіць, дроў наколе. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руі́на, ‑ы, ж.

1. звычайна мн. (руі́ны, ‑ін). Рэшткі разбуранага збудавання, паселішча. Было горка і цяжка мінчанам: Дзе быў горад — руіны адны. Астрэйка. Руіны ў горадзе паступова знікалі, горад аднаўляўся, залечваў раны. Хадкевіч. Яшчэ дыміліся руіны, Вайна грымела навакол, А ўжо твой голас сакаліны Мы сэрцам чулі, камсамол. Хведаровіч. // Разм. уст. Збудаванне, якое знаходзіцца ў вельмі запушчаным стане. Падрыхтаваўшы ўсё да вечарыны, Яна [Альбіна] на рэчку выйшла і крадком Пераплыла на лодцы да руіны На беразе пад ясенем старым. З. Астапенка.

2. перан. Разм. Слабы, хворы ад старасці або якога‑н. перажывання чалавек. І што сталася з дзяўчыны! Што зрабіла з яе цьма? Адна форма, стан руіны, А Ганусі ўжо няма... Колас. Аднак зусім нелагічна падаваць Быкоўскага [дзеючую асобу камедыі «Паўлінка»] старою руінаю, у дадатак да ўсяго брыдкаю і дурною. Лужанін.

•••

Ляжаць у руінах гл. ляжаць.

[Лац. ruina.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

add [æd] v.

1. прыбаўля́ць, дадава́ць

2. (to) павялі́чваць, узмацня́ць;

To add to our difficulties it was getting dark. У дадатак да ўсяго пачынала цямнець.

♦

add fuel to the fire/flames падліва́ць смалы́/ма́сла/але́ю ў аго́нь (пагаршаць сітуацыю)

add in [ˌædˈɪn] phr. v. дабаўля́ць, уключа́ць (у цану)

add on [ˌædˈɒn] phr. v.

1. прыбаўля́ць (да сумы)

2. прыбудо́ўваць

add up [ˌædˈʌp] phr. v. склада́ць, скла́дваць; падлі́чваць

♦

it doesn’t add up канцы́ з канца́мі не сыхо́дзяцца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

top​1 [tɒp] n.

1. вяршы́ня; верхаві́на; вершалі́на

2. верх, ве́рхняя ча́стка;

at the top уве́рсе

♦

at the top of the tree на пе́ршым ме́сцы;

at the top of one’s voice на ўвесь го́лас;

from top to bottom з ве́рху да ні́зу;

from top to toe з галавы́ да ног;

on top of smth. зве́рху над чым-н.; у дада́так да чаго́-н.;

be/feel on top of the world быць/адчува́ць сябе́ на сёмым не́бе

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

allowance

[əˈlaʊəns]

n.

1) кішэ́нныя гро́шы

2) дапамо́га f., дада́так -ку m.

family allowance — грашо́вая дапамо́га се́м’ям

3) адлічэ́ньне n., скі́дка f.

an allowance of $500 on the old car — скі́дка 500 даля́раў за стары́ аўтамабі́ль

4) талерава́ньне n.

allowance of slavery — талерава́ньне няво́льніцтва

to make allowance for the wishes of others — лічы́цца з жада́ньнем і́ншых

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

further

[ˈfɜ:rðər]

compar. – adv. and adj., superl. furthest

1) дале́й

further down — дале́й унізе або́ ўні́з

2) шырэ́й; падрабя́зьней, больш

inquire further into the matter — Разьве́дай падрабя́зьней пра спра́ву

3) у дада́так да, заты́м, такса́ма; апрача́ таго́

Let me further tell you — Дазво́льце мне дада́ць

1.

adj.

1) дале́йшы

2) дадатко́вы

2.

v.t.

падтры́мваць; дапамага́ць праве́сьці што; спрыя́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

прибавле́ние ср.

1. (действие) дадава́нне, -ння ср., прыбаўле́нне, -ння ср., прыба́ўка, -кі ж.; павелічэ́нне, -ння ср.; дабаўле́нне, -ння ср., даба́ўка, -кі ж.; павялі́чванне, -ння ср.; прыбыва́нне, -ння ср.; перабо́льшанне, -ння ср.; перабо́льшванне, -ння ср.; перавелічэ́нне, -ння ср.; см. приба́вить, приба́виться;

2. (то, что прибавлено) дада́так, -тку м.; (прибавка) прыба́ўка, -кі ж.;

рассказа́л об э́том с ра́зными прибавле́ниями расказа́ў аб гэ́тым з ро́знымі дада́ткамі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прыбы́ць, ‑буду, ‑будзеш, ‑будзе; пр. прыбыў, ‑была, ‑было; заг. прыбудзь; зак.

1. Прыйсці, прыехаць куды‑н. Цягнік прыбыў своечасова. □ Інспектар паведамляў, калі і дзе назначаюцца экзамены, куды настаўнік павінен прыбыць са сваімі вучнямі. Колас. Ужо цямнела, калі Косця са сваім фанерным куфэркам прыбыў у інтэрнат. Карпюк. // Паступіць, быць дастаўленым куды‑н. (пра груз і пад.). — Якраз прыбылі дэталі магутнага земснарада, трэба паглядзець, як ідзе мантаж. Дадзіёмаў.

2. Павялічыцца, прыбавіцца (колькасна, у аб’ёме, велічыні і пад.). Вада прыбыла ў рэчцы. □ На хаду прычэсваючы валасы, са спальні выйшла маці. — На цэлы кілаграм прыбыла, — паказала яна на малую. Арабей. / у безас. ужыв. [Кавальчук:] — У цябе пойдуць справы яшчэ лепш, калі людзей у «Перамозе» прыбудзе. Паслядовіч. У Жыздрыцы за гэты час камсамольцаў прыбыло. Яшчэ запісаўся Арсей Анцішэўчык. Калюга. // З’явіцца ў дадатак да чаго‑н.; дабавіцца. Палічыў — прыбыў сучок адзін У ласіным кусце, між галін. Бялевіч.

•••

Не адбудзе, не прыбудзе гл. адбыць.

У нашым палку прыбыло — нас стала больш, такіх, як мы, стала больш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)