фра́за, -ы, мн. -ы, фраз, ж.
1. Закончанае выказванне.
Кароткая ф.
2. Напышлівы выраз, якім прыкрываецца беднасць, ілжывасць зместу.
Не даклад, а пустыя фразы.
3. У музыцы: рад гукаў або акордаў, якія ўтвараюць невялікую, адносна закончаную частку музычнай тэмы, мелодыі.
|| прым. фра́завы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Ф. акцэнт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
БО́ЛЬЦМАНА ПАСТАЯ́ННАЯ,
адна з асноўных фіз. пастаянных, роўная адносінам універсальнай газавай пастаяннай да Авагадра пастаяннай. Пазначаецца k. Названа ў гонар Л.Больцмана. Прымяняюць пры матэм. апісанні заканамернасцяў малекулярнай фізікі і тэрмадынамікі (ураўненне стану ідэальнага газу, выраз для сярэдняй энергіі цеплавога руху малекул і інш.). Прынятае значэнне Больцмана пастаяннай k = 1,380658(12)·10-23 Дж/К.
т. 3, с. 210
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ДАМО́КЛАЎ МЕЧ»,
выраз, які абазначае пастаянную небяспеку. Паводле стараж.-грэч. падання, Дамокл, фаварыт сіракузскага тырана Дыянісія I Старэйшага, лісліва называў яго самым шчаслівым з людзей. Каб паказаць нетрываласць свайго шчасця, Дыянісій у час святочнага балявання пасадзіў Дамокла на сваё месца і павесіў над яго галавой на конскім воласе востры меч — сімвал небяспекі.
т. 6, с. 35
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Набра́жыцца ’празмерна напіцца, нахлябтацца’ (ТС). Да брига (гл.), параўн. фразеалагічны выраз: набрицца, як свіня брагі ’тс’ (гродз., Цых.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недатыка́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які ахоўваецца законам ад усякіх замахаў з боку каго‑н. Недатыкальная асоба.
2. Тое, што і непарушны (у 2 знач.). Ёсць такі вайсковы выраз — «недатыкальны запас». Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запазы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Пераняць, узяць адкуль‑н. Запазычыць ідэю. Запазычыць выраз. □ [Старшыня] нямала карыснага запазычыў з работы перадавікоў і цяпер, не шкадуючы сіл, гатоў дзяліцца вопытам сваёй арцелі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рухлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і рухавы. У гэтых яркіх рухлівых агнях было штось надзвычай павабнае і цікавае. Колас. Мускулы твару вельмі рухлівыя, чулыя і кожную хвіліну мяняюць выраз. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мухну́ць ’прапасці’ (зэльв., Сцяшк. Сл.). Відаць, да му́ха (гл.). Параўн. выраз згінуць, як муха, г. зн. ’вельмі хутка прапасці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
англіцы́зм
(фр. anglicisme, ад с.-лац. anglicus = англійскі)
слова або выраз, запазычаныя з англійскай мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бана́льны
(фр. banal)
шаблонны, збіты, пазбаўлены арыгінальнасці ў сувязі з частым ужываннем (напр. б. выраз).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)