эксперты́за, ‑ы, ж.

1. Вывучэнне, даследаванне чаго‑н. з мэтай даць яму правільную ацэнку, зрабіць правільнае заключэнне і пад. На наступны дзень хімічная экспертыза Этнаграфічнага музея ўстанавіла, што зубы сапраўды пакрыты лускавінкамі золата. «Звязда».

2. Экспертная камісія. У мансійскую вёску выязджала экспертыза Акадэміі навук. Шынклер.

[Фр. expertise.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

beguile

[bɪˈgaɪl]

v.t.

1) ашу́кваць; зво́дзіць; падма́нваць

to beguile someone into doing something — ашука́нствам зму́сіць не́кага зрабі́ць штось

2) вы́маніць хі́трасьцю

3) забаўля́ць, займа́ць, весялі́ць

4) ба́віць, право́дзіць час

to beguile the tedious hours — ба́віць марко́тныя гадзі́ны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

сагну́ць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак., каго-што.

1. Зрабіць гнутым, надаць выгляд дугі, вугла. Сагнуць дрот. □ І ўпершыню мой валасаты прашчур Падняўся і сагнуў рагаты сук. Грахоўскі. Даўней грыўню мог [Сямён Ямкавы] сагнуць пальцамі. Чорны. // Зрабіць што‑н. шляхам згінання. Сагнуць дугу. □ Распарыў [Янка] палазы ў печы. Сагнуў, габлюе цэлы дзень. Корбан. // Нахіліць да зямлі. Пытае шумны маладняк У дрэў старых: вятры якія Іх вецце абарвалі так, Ствалы сагнулі векавыя? Танк. Калі тонкага дрэва не сагнеш, то тоўстага не адужаеш. Прыказка.

2. Нахіляючыся, выгнуць спіну. Ніжэй сагнулі спіны жнейкі, шыбчэй зашорхалі сярпы. Бядуля.

3. Зрабіць згорбленым, згорбіць. Гэта быў чалавек вышэй сярэдняга росту, гады не высушылі і не сагнулі яго дзябёлую постаць, трымаўся ён проста і хадзіў яшчэ шпарка і ўпэўнена, хоць і абапіраўся на кій. Шамякін. / у безас. ужыв. Вярнуўся Змітрок у Добры Дуб. Дзеці абадраныя, Хрысціна хваравітая, і самога ледзьве не сагнула. Гроднеў.

4. Скласці пад вуглом у суставе (пра канечнасці). — Дык у мяне ж рука — во! — сагнуў у локці руку Сашка. — Праўда ж, моцны я? Даніленка.

5. Пашкодзіць, зрабіць пагнутым. [Бацька] — Каб ты бачыў, сынок, сашнік сагнуў як ёсць, у камень недзе ўправіўшы. Чорны.

6. перан. Зламаць стойкасць, сілу, зрабіць каго‑н. пакорным. Нястача і гора сагнулі яго. □ Нашых плеч не сагнулі Ні замець, Ні снег, Ні скавыш. Глебка. Непакорных, гордых не магло Нішто ў змаганні з ворагам асіліць, Зламаць, сагнуць. Танк. Не, не стопчуць красы тваёй брудныя боты. Не, народа майго аніхто не сагне! Панчанка.

•••

Сагнуць (скруціць) у бараноў (казіны) рог; сагнуць у дугу; сагнуць у крук; сагнуць у абаранак — уціскам, строгасцю прымусіць каго‑н. пакарыцца, падпарадкавацца.

Сагнуць у тры пагібелі — падвергнуць жорсткай эксплуатацыі, уціску; прымусіць пакарыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Му́сіць, му́сяць ’падлягаць прымусу’, ’быць вымушаным, абавязаным зрабіць’, ’думаць, меркаваць’, ’збірацца рабіць’, ’мабыць, напэўна, магчыма’ (ТСБМ, Гарэц., Мал., Мядзв., Яруш.; Нік. Очерки, Янк. Мат., Нас., Сцяшк., Касп., Шат., Бяльк., Растарг., Сл. ПЗБ, ТС; КЭС, лаг.), му́сіцца ’быць змушаным’, ’рашыцца’ (Нас.), ст.-бел. мусити, мусети ’быць абавязаным’, ’мусіць’ (пач. XV ст.) запазычана са ст.-польск. musić, musieć ’тс’, якія з с.-в.-ням. müeʒen ’тс’ (Карскі, Труды, 205; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151; Жураўскі, Бел. мова, 63; Кюнэ, Poln., 79; Булыка, Лекс. запазыч., 137). Гл. таксама мусова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыспе́ць ’наступіць, надысці, настаць, (пра час, справу, патрэбу); абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца’; ’прыйсці, з’явіцца ў патрэбны момант, паспець, не спазніцца’; ’застаць, заспець’ (ТСБМ, Гарэц.; астрав., Сл. ПЗБ; ТС), ’паспець, не спазніцца’ (Др.-Падб.), ’паспець (напр., пра яблыкі)’ (гродз., Сл. ПЗБ), прісьпе́ць ’паспець, не спазніцца’ (Бяльк.). Рус. приспе́ть ’паспець, надысці, настаць; пасадзейнічаць’, дыял. ’паспець, рабіцца гатовым; выспяваць’, укр. приспі́ти ’паспець; выспець’; чэш. přispěti, славац. prispieť ’дапамагчы, пасадзейнічаць’, серб.-харв. прѝспети ’паспець, не спазніцца; паспець, зрабіцца гатовым’, славен. prispéti ’паспець, не спазніцца; дапамагчы, зрабіць уклад’. Да спе́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́згаць ‘тузаць, цягаць’ (Ласт., Сцяшк. Сл., Стома Сл.; смарг., Сл. ПЗБ), ту́зґыць, тузґы́ць ‘тузаць’ (мёрск., Нар. сл.), тузгану́ць ‘пацягнуць’ (Стома Сл.), ‘рэзка пацягнуць, ірвануць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ту́згацца ‘важдацца, намагацца нешта зрабіць’ (Рэг. сл. Віц.). Параўн. рус. валаг. ту́згать ‘біць, калаціць’ (СРНГ), апошняе паводле лінгвагеаграфічнай характарыстыкі пярэчыць меркаванню Саўкі (Запісы, 1999, 23, 57) пра запазычанне слова з літоўскай мовы (параўн. літ. tūzgė́ti ‘ляскаць, шчоўкаць’), што пацвярджае анаматапеічны характар лексемы. Сюды ж тузґані́на ‘тузаніна’ (мёрск., Нар. словатв.), тузганы ‘які тузаецца, торгаецца’ (У. Дубоўка, гл. Каўрус, Словаклад).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

dać się

зак. разм. дацца; паддацца;

nie dać się — не паддавацца

to się da zrobić — гэта можна зрабіць;

tego się nie da zrobić — гэта нельга зрабіць;

ile się da — наколькі магчыма;

dać się we znaki — дацца ў знакі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

bottle​1 [ˈbɒtl] n.

1. бутэ́лька, пля́шка;

a wine/beer/milk bottle ві́нная/піўна́я/мало́чная бутэ́лька

2. the bottle infml п’я́нства;

hit the bottle напіва́цца; запі́ць

3. бутэ́лька з малако́м для дзіця́ці

4. BrE, infml сме́ласць, рашу́часць (зрабіць што-н. небяспечнае або непрыемнае)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ne differas in crastinum

Не адкладай на заўтра.

Не откладывай на завтра.

бел. «Няхай» або «пачакай» ‒ Божа, не дай. Не адкладай на заўт­ра, што паспееш зрабіць сёння.

рус. Не откладывай на завтра того, что можно сделать сегодня. Одно «нынче» лучше двух «завтра». Отклад не идёт на лад. На отложенное дело снег падает. Кой день пришёл, тот до нас дошёл, а кой впереди, тот и береги/того и берегись. Откладывай безделье, но не откладывый дело. Что отложено, то потеряно. Не покидай в запас дела, а покидай в запас хлеба.

фр. Ne remets pas à demain les affaires (Не откладывай дела на завтра).

англ. Never put off till tomorrow what ycu can do today (He откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня). Delays are dangerous (Отклад опасен). Procrastination is the thief of time (Промедление крадёт время). Delay anything and you c neglect it (Отложи что-то ‒ и забудешь).

нем. Das Heute soll dem Morgen nichts borgen (Сегодняшний день не должен ничего давать взаймы завтрашнему). Heute ist besser als zehn Morgen (Сегодняшний день лучше, чем десять завтрашних). Verschiebe nicht auf morgen, was du heute kannst besorgen (Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

запро́с м.

1. (требование разъяснения) за́пыт, -ту м.; (вопрос) запыта́нне, -ння ср.;

сде́лать запро́с зрабі́ць за́пыт;

посла́ть запро́с пасла́ць за́пыт (запыта́нне);

2. (о цене) запро́с, -су м.;

це́ны без запро́са цэ́ны без запро́су.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)