ша́ля, ‑і, ж.
1. Кожная з дзвюх сіметрычных, замацаваных на падстаўцы або навешаных на восі частак вагаў у выглядзе талерак, на адной з якіх кладзецца груз для ўзважвання, на другой — гіры.
2. толькі мн. (ша́лі, ‑яў). Вагі, якія складаюцца з такіх частак. [Зусь] насыпаў мукі і, зважыўшы яе на шалях, сказаў мне: — Глядзі, які пуд, яшчэ з паходам. Сабаленка. О, дзе знайсці такія шалі, Якія ўзважвалі б і сілы І ўраз задачы вырашалі... Лойка.
[Ням. Schale з польск.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’ядна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Утварыць адно цэлае з асобных частак, адзінак. Аб’яднаць два прадпрыемствы ў адно.
2. Згуртаваць, дасягнуць аднадушнасці. Аб’яднаць намаганні для вырашэння важнай навуковай праблемы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́гель, ‑я, м.
1. Жалезнае кольца, акоўка, якая служыць для ўмацавання мачтаў, сваяў або для сувязі іх састаўных частак.
2. Частка токапрыёмніка ў трамваі, тралейбусе, электрапоездзе, якая слізгае па кантактным провадзе.
[Гал. beugel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валацу́жніцтва, ‑а, н.
Разм. Стан, спосаб жыцця валацугі. Пратэст у.. асяроддзі [беспрацоўных] часта прымае пасіўныя формы: эміграцыя або валацужніцтва па краю ў пошуках работы. У. Калеснік. // Пагард. Частак перамена месца жыхарства, працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крапе́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для змацоўвання частак машын і канструкцый. Крапежныя дэталі.
2. Прызначаны для мацавання горных вырабатак. Крапежны матэрыял. Крапежны лес. // Звязаны з мацаваннем горных вырабатак. Крапежныя работы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
манахо́рд, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Спец. Прылада для вызначэння вышыні тону струны і яе частак, якая складаецца з нацягнутай на драўляную падстаўку струны.
2. Старажытны грэчаскі аднаструнны шчыпковы музычны інструмент.
[Ад грэч. mónos — адзін і chordē — струна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
люфт
(ням. Luft = паветра)
зазор паміж спалучанымі паверхнямі частак машыны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
се́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.
1. Шэраг якіх-н. аднародных прадметаў, якія маюць агульную прымету, аб’яднаны агульным прызначэннем, складаюць адну групу.
С. артыкулаў.
С. станкоў.
С. вопытаў.
2. Разрад, катэгорыя каштоўных папер, дакументаў.
С. і нумар пашпарта.
3. Адна з частак вялікага кінафільма, якая дэманструецца самастойна.
Кінафільм у чатырох серыях.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
gospel [ˈgɒspl] n.
1. Gospel Ева́нгелле (адна з частак Бібліі)
2. перакана́нні, ідэ́і
3. (таксама gospel truth) infml шчы́рая/свята́я пра́ўда;
Don’t take everything she says as gospel. Не прымайце ўсё, што яна кажа, за шчырую праўду.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ву́шкі (ў лапцях) (Інстр. 1, 80), ’жабры’ (карэліц., Шатал.). Да ву́ха, назвы такога тыпу характэрны для частак прадметаў, што нагадваюць вуха па форме, параўн. ву́ха, ву́шка ў іголцы і інш., ці маюць падобнае размяшчэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)