Става́ць ‘з’яўляцца’ (Ласт., Сл. ПЗБ), ‘быць дастатковым, хапаць’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС). Укр. става́ти(ся) ‘станавіцца, рабіцца; хапаць’, рус. дыял. става́ть ‘тс’, ц.-слав. ставати ‘станавіцца’, польск. stawać ‘уставаць, падымацца на ногі; затрымлівацца’, чэш. stávat se ‘станавіцца, рабіцца, здарацца’. Паводле Борыся (576), прасл. *stavati ‘затрымлівацца; падымацца’, шматкратны дзеяслоў ад *stati (гл. стаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dissimilate
[,dɪˈsɪmɪleɪt]
1.
v.t.
рабі́ць непадо́бным
2.
v.i.
1) станаві́цца непадо́бным
2) дысымілява́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Нахма́рыцца ’пакрыцца хмарамі; нахмурыцца’ (Нас., Гарэц., Растарг.), нахму́рыцца ’тс’ (Сл. ПЗБ). Да хмарыць, хмурыць ’станавіцца пахмурным, змрочным’, параўн. семантычную паралель балг. дыял. нъоблъчвъм съ ’станавіцца пахмурным, насуплівацца’ (ад облак ’хмара’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слу́па, слупа́ прысл. ‘дубка (станавіцца)’, слупка́ ‘тс’ (ганц., шчуч., Сл. ПЗБ), слупкава́ць ‘станавіцца дубка’ (іўеў., там жа). Да слуп (гл.) па тыпу прыслоўяў на ‑а, параўн. ду́ба, стаяка́ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца чэрствым (у 1 знач.), чарсцвейшым.
Хлеб чарсцвее.
2. перан. Станавіцца бяздушным, траціць чуласць, спагадлівасць.
Людзі з цяжкім лёсам не чарсцвеюць душой.
|| зак. счарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е, зачарсцве́ць, -е́е (да 1 знач.), учарсцве́ць, -ее (да 1 знач.), ачарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 2 знач.) і пачарсцве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
|| наз. чарсцве́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
звярэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак.
Даходзіць да шаленства, станавіцца зверам (у 2 знач.).
З набліжэннем нашых войск акупанты звярэлі.
|| зак. азвярэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; наз. азвярэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шкляне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
Застываючы, станавіцца падобным на шкло.
Вада ў сажалцы шклянее.
Вочы паступова шклянелі (перан.: станавіліся нерухомымі, застылымі).
|| зак. ашкляне́ць, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
блажэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Разм.
1. Худзець, марнець.
2. Станавіцца дрэнным, благім; псавацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кале́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; незак.
1. Станавіцца калекам (калекай), нявечыцца.
2. Зал. да калечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лабіялізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
Спец.
1. Стаць (станавіцца) лабіялізаваным.
2. Падпасці пад лабіялізацыю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)