уле́зці, -зу, -зеш, -зе; уле́з, -зла; уле́зь; зак., у што.
1. Пранікнуць, забрацца ўнутр чаго-н.
У. ў кабіну.
У. ў аўтобус (увайсці; разм.). У. ў кішэню (таксама перан.: тайком; з мэтай украсці што-н.). Карова ўлезла ў шкоду.
2. Умясціцца ўнутры чаго-н.
Нага не ўлезла ў бот.
Кнігі ўлезлі ў чамадан.
3. Умяшацца ў якую-н. справу (разм.).
У. ў размову.
◊
Колькі ўлезе (разм.) — уволю, колькі хочаш.
|| незак. ула́зіць, ула́жу, ула́зіш, ула́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Клыша́вы ’касалапы, крываногі’ (Сл. паўн.-зах., Нар. лекс., Нар. словатв., КЭС, лаг., Мал., ТС). Укр. клишавий, польск. kłyszawy ’тс’. Лічыцца балтызмам. Крыніца адпавядае літ. klìšas ’крываногі, касалапы’, klìšė ’нага’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 36–37). Параўн. клышэнь ’нага’. Давесці генетычную суаднесенасць з літоўскімі лексемамі цяжка, але параўн. в.-луж. klěšiwy ’клышаногі’, klěcha ’нязграбная нага’, н.-луж. klěcha ’тс’. Гл. Слаўскі, 2, 228. Калі сербалужыцкія формы адлюстроўваюць іншую ступень аблаўту, гэта гаворыць у карысць спрадвечнасці польскіх і ўсходнеславянскіх форм, аднак незафіксаванасць адпаведнікаў у паўднёваславянскіх мовах, а таксама ў чэшскай і славацкай выклікае сумненні. Апрача гэтага, пытанне аб магчымасці балтызмаў у сербалужыцкіх мовах не вывучана. Выводзіць клышавы і іншыя беларускія, украінскія і польскія словы з прасл. klěšči ’клешчы, клюшні’ рызыкоўна. Параўн. клюшня 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Панты́кі ’апоркі’ (ТС). З польск. patynka, patynek ’туфель’ < італ. patino ’тапкі’, параўн. франц. patte ’нага’, ням. Pfote або Patsche ’тс’ (Брукнер, 399). У бел. слове адбылася метатэза зычных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
біпедалі́зм
(ад бі- + лац. pes, pedis = нага)
двухногі спосаб перамяшчэння, характэрны для чалавека, птушак і некаторых жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
педыпле́н
(ад лац. pes, pedis = нага + англ. plain = раўніна)
тып рэльефу, які ўтвараецца ў выніку зліцця педыментаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
-поды, -подыі
(гр. pus, podos = нага)
другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццям «канечнасць», «органы перамяшчэння».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
допра́шиваемый
1. прич. яко́га (каго́) дапы́тваюць;
2. сущ., юр. дапы́тваны, -нага м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наро́чный
1. прил. спецыя́льны;
2. сущ. на́рачны, -нага м., паслане́ц, -нца́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обвиня́емый юр.
1. прич. які́ (што) абвінава́чваецца;
2. сущ. абвінава́чваны, -нага м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прида́ное ср.
1. паса́г, -гу м.;
2. (комплект белья) прыда́нае, -нага ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)