распача́ць, -чну́, -чне́ш, -чне́; -чнём, -чняце́, -чну́ць; -ча́ў, -чала́, -ло́; -чні́; -ча́ты; зак., што.
1. Акгыўна прыступіць да ажыццяўлення чаго-н.; узяцца за якую-н. справу.
Р. будаўніцтва.
2. Пачаць карыстацца чым-н., ужываць што-н.
Р. каробку цукерак.
|| незак. распачына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. распачына́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спаві́ць, спаўю́, спаўе́ш, спаўе́; спаўём, спаўяце́, спаўю́ць; спаві́ў, -віла́, -ло́; спаві́; спаві́ты; зак., каго (што).
1. Загарнуць дзіця ў пялёнкі і звязаць спавівачом.
С. дзіця.
2. Абвіць, аплесці чым-н.; абхапіць.
Сухое галлё спавіта павуціннем.
|| незак. спавіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. спавіва́нне, -я, н.
|| прым. спавіва́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
узвалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -ло́чаны; зак. (разм.).
1. каго-што. Падняць наверх што-н. цяжкае, грувасткае.
У. мех на воз.
2. каго (што). З цяжкасцю паставіць на ногі.
У. каня на ногі.
|| незак. узвалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і узвала́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
усплы́сці і усплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; усплы́ў, -лыла́, -ло́; зак.
1. Узняцца з глыбіні вады на паверхню.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць вядомым, выкрыцца, выявіцца.
Зноў усплыло гэта пытанне.
У. наверх або на паверхню (выявіцца, стаць вядомым).
|| незак. усплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зрасці́, ‑сце; пр. зрос, зрасла, ‑ло; зак.
Разм.
1. Пакрыцца расліннасцю; зарасці, абрасці. Сцежкі вузкія Палыном зраслі. Колас. Вы ж ці глянулі хто часам На магілу мужыка? Варта глянуць: крыж яловы Пахіліўся, мохам зрос. Купала.
2. Вырасці, густа парасці; урадзіць. Лёг пясочак на нівах, зрос палын у стадоле. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрада́ць 1, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасце, ‑дадуць; пр. спрадаў, ‑дала, ‑ло; зак., каго-што.
Прадаць усю маёмасць дарэшты (звычайна па частках). Раней у .. [Якава] была свая хата, зямля, гаспадарка неблагая, але ўсё гэта ён спрадаў, калі жонка захварэла на сухоты. Каліна.
спрада́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да спрасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; дапёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.
1. Скончыць пячы, давесці да поўнай гатоўнасці.
Д. хлеб.
2. чаго. Спячы дадаткова.
Д. бліноў.
3. перан., каму і без дап. Вывесці з раўнавагі; даняць.
Сваімі дакорамі і папрокамі ён усім дапёк.
|| незак. дапяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
аджы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў, -жыла́, -ло́; -жы́ты; зак.
1. Пражыць, скончыць жыць.
А. свой век.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Устарэць.
Аджылі розныя звычаі і забабоны.
3. Вярнуцца да жыцця, стаць зноў жывым, ажыць.
Прайшоў дождж, і аджыла ніва.
|| незак. аджыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перазня́ць, -німу́, -німеш, -німе; -ня́ў, -няла́, -ло́, -лі; -німі; -ня́ты; зак., каго-што.
Зрабіць новую здымку (гл. зняць у 9 і 10 знач.), зняць нанава.
П. план участка.
П. кадр фільма.
|| незак. пераздыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і перазніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перазды́мка, -і, ДМ -мцы, ж.
П. мясцовасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыбы́ць, -бу́ду, -бу́дзеш, -бу́дзе; -бы́ў, -была́, -ло́; -бу́дзь; зак.
1. Прыйсці, прыехаць (афіц.).
Цягнік прыбыў своечасова. П. да месца прызначэння.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павялічыцца, прыбавіцца.
Вада прыбыла.
|| незак. прыбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прыбыццё, -я́, н. (да 1 знач.) і прыбыва́нне, -я, н.
Расклад прыбыцця цягнікоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)