рыбнагля́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Нагляд за захаваннем правіл рыбалоўства; органы, якія ажыццяўляюць гэты нагляд; рыбалоўны нагляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гла́дзіць ’гладзіць’ (БРС, Касп., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Рус. гла́дить, укр. гла́дити, польск. gładzić, чэш. hladiti, серб.-харв. гла̏дити, ст.-слав. гладити ’тс’. Прасл. *gladiti ’тс’. Гэты дзеяслоў з’яўляецца вытворным ад прыметніка прасл. *gladъ‑kъ (гл. гла́дкі) яшчэ да таго, калі гэты прыметнік быў расшыраны суфіксам *‑kъ > (< ‑*kŭ). Дакладная паралель у літ. glósti, glódžiu пладзіць’. Гл. Слаўскі, 1, 287–288; Фасмер, 1, 409; Бернекер, 1, 300, Траўтман, 90–91.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сі́ты (сіе́ты) ‘гэты’ (беласт., Сл. ПЗБ), сі́тый ‘тс’ (кам., Ск. нар. мовы; ЛА, 2): сі́тый чолове́к, сі́та хата, сі́тэ дэ́рыво (кам., Жыв. сл.), сы́тэ ‘гэтае’: сы́тэ порося́ худэ́е (кам., Шатал.), сі́тэ, сы́тэ ‘гэта’ (Сл. Брэс.). Спалучэнне ўказальных займеннікаў, што ўзыходзяць да *sь і *tъ (гл. сей, той): ст.-бел. сій ‘гэты’ сцягнулася ў сі, аналагічна ты/тый < тъй, та < та́я, тэ < то́е або тэ́е (Карскі 2-3, 194, 213).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патрыма́цца сов., в разн. знач. подержа́ться;
п. за руку́ — подержа́ться за́ руку;
гэ́ты буды́нак ~ма́ецца яшчэ́ до́ўга — э́та постро́йка поде́ржится ещё до́лго
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
то́лще сравн. ст.
1. нареч. таўсце́й;
то́лще нама́зывай таўсце́й нама́звай;
2. прил. таўсце́йшы;
э́тот каранда́ш то́лще того́ гэ́ты ало́вак таўсце́йшы за той.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тяжеле́е сравн. ст.
1. нареч. цяжэ́й;
нагрузи́ть тяжеле́е нагрузі́ць цяжэ́й;
2. прил. цяжэ́йшы;
э́тот сунду́к тяжеле́е я́щика гэ́ты ку́фар цяжэ́йшы за скры́нку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́нсул, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Службовая асоба дыпламатычнага ведамства, якая прадстаўляе і абараняе прававыя і эканамічныя інтарэсы сваёй дзяржавы і яе грамадзян перад уладай іншай дзяржавы.
Генеральны к.
2. У Старажытным Рыме і ў Францыі (у першыя гады 19 ст.): тытул вышэйшых службовых асоб, а таксама асоба, якая мае гэты тытул.
|| прым. ко́нсульскі, -ая, -ае.
Консульскія паўнамоцтвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напо́мніць, -ню, -ніш, -ніць; зак.
1. аб кім-чым, пра каго-што і без дап. Прымусіць каго-н. успомніць.
Н. пра сябе.
Н. аб мінулым.
2. каго-што. Здацца падобным на каго-, што-н.; нагадаць.
Гэты чалавек напомніў сябра.
|| незак. напаміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. напаміна́нне, -я, н. (да 1 знач.) і напамі́нак, -нку, м. Падзякаваць за н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прастая́ць, -таю́, -таіш, -таіць; -таім, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.
1. Правесці або прабыць які-н. час стоячы (гл. стаяць у 1, 2, 4, 6, 8—10 знач.).
2. Прабыць у бяздзейнасці, у прастоі.
Цягнік прастаяў на раз’ездзе гадзіну.
3. Праіснаваць, не разбураючыся.
Гэты дом прастаіць яшчэ доўга.
|| незак. прасто́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дафі́н, ‑а, м.
Тытул наследніка трону ў Францыі (да ліпеньскай рэвалюцыі 1830 г.). // Асоба, якая мела гэты тытул.
[Фр. dauphin.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)