дыякры́тыкі

(гр. diakritikos = адрознівальны)

надрадковыя, падрадковыя або сярэднерадковыя знакі, па якіх адрозніваюцца гукі, абазначаныя адной літарай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

цурча́ць, цурчэ́ць

1. (цячы) strömen vi (h, s);

2. (пра гукі булькання) ríeseln vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шчо́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., чым і без дап.

Утвараць рэзкія, адрывістыя гукі.

Шчоўкае замок у дзвярах.

У лазняку шчоўкаў салавей.

Ш. абцасамі.

|| аднакр. шчо́ўкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. шчо́ўканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бу́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Утвараць гукі, падобныя на гукі вялікага звана, бубна і пад. Толькі зрэдку, абуджаючы лясную глухамань, гулка бумкалі магутныя званы. Ваданосаў. Недзе далёка бумкалі гарматы. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дысімілява́цца, ‑люецца; зак. і незак.

Распадабніцца (распадабняцца). Гукі дысіміляваліся (дысімілююцца).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кімва́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кімвала. Кімвальныя гукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

складаўтвара́льны, ‑ая, ‑ае.

Які можа ўтвараць склад (пра гукі мовы).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Кві́ркаць ’пра першыя гукі дзіцяці пры нараджэнні’ (Нар. лекс.). Кантамінацыя квікаць (гл.) і буркаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сці́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; зак.

1. Стаць больш павольным (пра рух машыны).

Машыны сцішыліся.

2. Пра гукі, шумы: стаць цішэйшым, бясшумным; сціхнуць.

У зале сцішыліся гукі акардэона.

Перад навальніцай усё сцішылася.

3. Перастаць хвалявацца; супакоіцца, змоўкнуць.

Дзіця паплакала і сцішылася.

4.(1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра з’явы прыроды: паменшыцца ў сіле; спыніцца.

Раніцай дождж сцішыўся.

5. Прыйсці ў стан нерухомасці, спакою.

Мора к вечару сцішылася.

|| незак. сці́швацца, -аюся, -аешся, -аецца і сціша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

журча́ць і журчэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ць; незак.

1. Пра ваду: пераліваючыся, ствараць аднастайныя булькатлівыя гукі.

Пад гарой журчаў ручаёк.

2. перан. Аднастайна, ціха гучаць (пра гутарку).

|| наз. журча́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)