ц. хлеб ды хле́ба шука́ць — погов. от добра́добра́ не и́щут;
пя́тае ц. дзяся́тае — пя́тое че́рез деся́тое
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
suit
[su:t]1.
n.
1) гарніту́р, касьцю́м -а m.
2) Law судо́вая спра́ва
3) масьць f. (у ка́ртах)
4) заляца́ньне, сва́таньне n.
2.
v.t.
1) дастасо́ўваць, дапасо́ўваць
well-suited colors — до́бра дапасава́ныя ко́леры
2) спрыя́ць, адпавяда́ць
3) спраўля́ць во́пратку
4) быць адпаве́дным, падыхо́дзіць
Which day suits you best? — Які́ дзень найле́пш табе́ падыхо́дзіць?
5) падыхо́дзіць, пасава́ць
Her hat suits her — Капялю́ш ёй пасу́е
6) дагаджа́ць
it is hard to suit everyone — Ця́жка ўсі́м дагадзі́ць
•
- follow suit
- suit oneself
- suit yourself
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
treat
[tri:t]1.
v.i.
1) ста́віцца, абыхо́дзіцца
He treats his horses well — Ён до́бра абыхо́дзіцца са сваі́мі ко́ньмі
2) лячы́ць
to treat a tooth — лячы́ць зуб
3) трактава́ць, разгляда́ць
This magazine treats the progress of science — Гэ́ты ча́сапіс разгляда́е по́ступы ў наву́цы
4) абмярко́ўваць
5) частава́ць
He treated his friends to ice cream — Ён пачастава́ў сваіх сябро́ў маро́зівам
6) фундава́ць, прастаўля́ць
I’ll treat today — Сёньня я фунду́ю
2.
n.
1) пачасту́нак -ку m.
2) прые́мнасьць, асало́да f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
до́манареч. до́ма, на дому́;
вечара́мі я заўсёды д. — вечера́ми я всегда́ до́ма;
д. ён сябе́ трыма́е зусі́м іна́кш — до́ма он де́ржит себя́ совсе́м ина́че;
у нас д. ўжо касьба́ пачала́ся — у нас до́ма уже́ сеноко́с начался́;
ура́ч прыма́е д. — врач принима́ет на дому́;
◊ не ўсе д. — не все до́ма;
адчува́ць сябе́ як до́ма — чу́вствовать себя́ как до́ма;
ні д., ні за́мужам — ни до́ма, ни за́мужем;
у гасця́х до́бра, а д. лепш — посл. в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Збро́я ’прылада для нападу ці абароны’. Укр.зброя ’тс’. Польск. (з XIV ст.) zbroja ’панцыр, браня ў старых рыцараў і іх коней’, чэш., славац.zbroj ’абароннае адзенне’. Ст.-бел., ст.-укр.зброя (XVI ст.) ’зброя’, ’браня’ (Сінаніма славенарос.), збройныи (Александрыя). Параўн. в.-луж.zbroić, н.-луж.zbrojś ’прыводзіць у беспарадак, спусташаць’, рус.ніжнегар.сбройный ’сварлівы, свавольны’. Саднік-Айцэтмюлер (1, 416–417) суадносяць з broj‑ ’рэзаць’ (гл. броіць, брыць), дапускаючы ўздзеянне кораня bor‑ (гл. бароцца), адкуль польск.broń > бел.бронь (гл.). Гэта дапушчэнне больш прымальнае, калі лічыць польск.zbroja крыніцай бел., укр. слоў. Голуб-Копечны (77) не лічацца з такім уздзеяннем, выводзячы brojiti, zbrojti, zbroj з broj‑. Махэк₂ (68), наадварот, адносіць гэтыя словы да кораня bor‑ з метатэзай. Мартынаў–Міхневіч (Маладосць, 1969, 4, 136) узводзяць зброя да і.-е. кораня *bhrei‑ ’востры, рэзаць’ і лічаць, што польск.zbroja запазычана з бел. ці ўкр. Апошняе малаверагодна, калі ўлічваць наяўнасць слова ў чэш., славац. і фіксацыю zbroja у польск. з XIV ст. Адваротная накіраванасць запазычання ці падыход да слова як прасл. дыялектызма, што адлюстроўваўся ў польск., укр., бел., чэш., славац., здаюцца больш адпаведнымі. У карысць польск. паходжання бел., укр. слоў адсутнасць фіксацыі ў ст.-рус. мове, дзе наогул ваенная лексіка прадстаўлена добра. Пра польск.zbroja падрабязна Астроўска, JP, 32, 112–117; ст.-бел. ужыванне слова апісвае Крыўчык, Труды яз., 34–35.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смець ‘мець смеласць, права; адважвацца’ (ТСБМ, Нас.), ст.-бел.смети ‘адважыцца, асмеліцца’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр.смі́ти, рус.сметь, польск.śmieć, в.-луж.směć, н.-луж.směś, чэш.smíti, славац.smieť, серб.-харв.смје̏ти, славен.smẹ̑ti, балг.сме́я, макед.смее, ст.-слав.съмѣти. Прасл.*sъměti лічыцца роднасным гоц.mōþs ‘гнеў’, ст.-в.-ням.muot ‘дух, гнеў’, грэч.μῶσθαι ‘імкнуцца’, лац.mōs ‘воля, звычай’, гл. Бернекер, 2, 47; Вальдэ-Гофман, 2, 114; Фасмер, 3, 687–688. Узвядзенне да і.-е. кораня *mē‑ ‘мераць’, як гэта мяркуюць Бернекер (там жа), Ван–Вейк (ZfslPh, 13, 88), Шустар-Шэўц (1318), Фасмер (там жа) лічыць менш прымальным. Супраць Бязлай (3, 270–271), які выказвае нязгоду з вышэйпрыведзенымі індаеўрапейскімі паралелямі, таму што славянскі імперфектыўны дзеяслоў не мог утрымліваць прэфікс *sъ‑. Чоп (SR, 1954, 5–7, 233 і наст.) узводзіць слав.*sъměti да і.-е.*sŭmē‑ з паралелямі ў літ.sūmdau, sumdyti, вал.chwyfio ‘рухацца’, ірл.dosennaim ‘гнаць, паляваць’ з развіццём семантыкі ‘рухацца, імкнуцца’ > ‘смець, жадаць дасягнуць’. Гл. таксама ў Сной₁, 585; Глухак, 565 (у якасці паралеляў падаецца ст.-інд.śamati ‘працуе’, с.-ірл.cuma ‘тута’ і інш.). Борысь (618) разглядае *sъměti як магчымы кампазіт з *sъ‑ < *sŭ‑ ‘добры, добра, вельмі’ і не захаваным самастойна праславянскім дзеясловам *měti, < і.-е.*mē‑/mō‑ ‘старацца, мець моцную волю’, адкуль першаснае значэнне *sъměti было б ‘вельмі старацца, імкнуцца да чаго-небудзь’, ‘мець адвагу, смеласць у імкненні да чаго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сябе́займ.зваротн sich (пры дзейніку ў 3-й асобе); mich, mir, uns (пры дзейніку ў 1-й асобе); dich, dir, euch (пры дзейніку ў 2-й асобе);
я сябе́до́бра ве́даю ich kénne mich gut;
ён ве́дае сябе́ er kennt sich;
у сябе́ до́ма bei sich (D) zu Hause;
вы́йсці з сябе́áußer sich (D) geráten*; aus dem Häus¦chen geráten* (разм.); aus der Haut fáhren* (разм.);
вы́весцікаго-н.з сябе́j-n aus der Fássung bríngen*, j-n in Wut versétzen [bríngen*];
гавары́ць ад сябе́ im éigenen Námen spréchen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вельмі, надта, выключна, надзвычай, -надзвычайна, незвычайна, нязвыкла, небывала, неверагодна, неймаверна, невыказна, невымоўна, моцна, бязмежна, бясконца, невымерна, непамерна, нязмерна, бязмерна, празмерна, нязлічана, неапісальна, востра, нясцерпна; добра, страшна, страшэнна, здорава, парадкам (разм.); дужа, збыт (абл.) □ да смерці, да незвычайнага, без меры, праз меру, не ў меру, на рэдкасць, да дзіўнага, да чорта, да чорцікаў, не на жарт, не на жарты
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)