mad [mæd] adj.
1. шалёны, звар’яце́лы;
(do smth.) like mad (займа́цца чым-н.) апанта́на
2. infml ве́льмі зло́сны;
be mad at/with smb. злава́цца на каго́-н;
drive smb. mad infml даво́дзіць каго́-н. да шале́нства;
go mad вар’яце́ць;
be mad about/on smb./smth. мо́цна захапля́цца кім-н./чым-н.
♦
be as mad as a hatter infml паво́дзіць сябе́ ве́льмі дзі́ўна або́ па-дурно́му; звар’яце́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
чуллі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Здольны ўспрымаць знешнія, фізічныя раздражненні. Чуллівыя нервы. // Які вызначаецца хваравіта павышанай здольнасцю ўспрымаць раздражненні. Адно вядома, што хвароба вельмі небяспечная, яна падкралася да самага чуллівага аргана — да мазгоў. Васілёнак. — У гэтых дваццаці яблынь мы наўмысна затрымліваем цвіценне, яны вельмі чуллівыя да замаразкаў. Стаховіч.
2. Кранальны, сардэчны, здольны выклікаць замілаванне, добрае пачуццё. Мы добра ведаем з біяграфіі У. І. Леніна аб яго вымушанай эміграцыі за мяжу, ведаем аб той чуллівай апошняй сустрэчы Уладзіміра Ільіча з маці ў Стакгольме. «ЛіМ». Вечарамі баян з пералівамі Ціха шэпча песні чуллівыя. Бураўкін.
3. Здольны тонка адчуваць, востра рэагаваць. На душы ў паэта, чуллівай заўжды, Кожны імпульс жыцця адгукнецца. Сэрца плача, смяецца, а трэба — тады І крывёю гарачай зальецца. А. Астапенка. Ад чуллівага дзіцячага сэрца не схаваеш фальшы. Краўчанка. Людзі з цяжкім лёсам ад гора не чарсцвеюць, а робяцца чуллівымі, вельмі спагадлівымі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
grand
I [grænd]
adj.
1) грандыёзны; імпаза́нтны; высакаро́дны, ве́лічны; заслу́жаны, паважа́ны
a grand man — заслу́жаны чалаве́к
2) найвышэ́йшы паво́дле ра́нгу або́ стано́вішча; гало́ўны, кіру́ючы
3) вялі́кі; ва́жны, гало́ўны
the grand staircase — пара́дныя схо́ды
4) informal ве́льмі прые́мны
to have a grand time — ве́льмі прые́мна праве́сьці час
II [grænd]
n.
рая́ль -я m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Мхе́нішча ’месца, дзе расце мох’ (Нас.), ’месца, дзе ляжаў мох’ (слаўг., Яшк.). Відаць, не вельмі старое ўтварэнне ад прыметніка мъх‑ѣнъ ’імшаны’ (не адбыўся пераход х > ш). Да мох (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скавы́ш ‘моцны пранізлівы вецер з завываннем’ (ТСБМ), ‘вельмі халодны пранізлівы вецер’ (З нар. сл.). Паводле Сцяцко (Афікс. наз., 77), ад скаваць (гл.) з суф. ‑ыш. Хутчэй, да скавыліць, скавытаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухандра́ ’вельмі худы чалавек’ (Янк. 3.). Вытворнае ад сухі ’худы’ пры дапамозе экспрэсіўнага суф. ‑андра, рэдкага словаўтваральнага элемента, прадстаўленага таксама на перыферыі моўнай тэрыторыі, параўн. suxandrá ’тс’ (Саевіч, Derywacja, 401).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отча́янный
1. (проникнутый отчаянием) ро́спачны, адча́йны;
отча́янный взгляд ро́спачны (адча́йны) по́зірк;
2. (безрассудно смелый) адча́йны; (яростный) шалёны; (опасный) небяспе́чны; (рискованный) рызыко́ўны;
отча́янная голова́ адча́йная галава́;
отча́янное сопротивле́ние адча́йнае (шалёнае) супраціўле́нне;
отча́янное предприя́тие небяспе́чнае (рызыко́ўнае) прадпрые́мства;
отча́янный посту́пок адча́йны ўчы́нак;
3. (сильно увлекающийся чем-л.) заўзя́ты, страшэ́нны;
отча́янный боле́льщик заўзя́ты бале́льшчык;
4. (очень плохой) разг. (ве́льмі) дрэ́нны, ніку́ды не ва́рты;
отча́янное поведе́ние ве́льмі дрэ́нныя (ніку́ды не ва́ртыя) паво́дзіны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
здабы́ча, ‑ы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. здабываць — здабыць. Здабыча золата. □ Вельмі ж непрадумана рабілася падсочка. Стараліся план па здабычы жывіцы выканаць, а што сосны могуць засохнуць — гэта не вельмі турбавала. Даніленка.
2. Тое, што здабыта, атрымана, дасягнута шляхам якіх‑н. намаганняў. Ваенная здабыча. □ Калісьці тут грабежнікі-піраты дзяліліся здабычаю багатай. А. Вольскі.
3. Тое, што здабыта на паляванні, лоўлі і пад.; прадмет палявання, лоўлі. Паляўнічы спрытным рухам закінуў стрэльбу за плячо, падбег да здабычы. Гамолка. Хлапцы пачапілі сазаноў папружкай пад жабры, закінулі сваю.. здабычу за плечы і пайшлі. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́ртачкі, ‑чак; адз. няма.
Разм.
1. Тое, што і жарт (у 1 знач.). Кошцы жартачкі, а мышцы смерць. Прыказка.
2. у знач. вык. Пра вельмі складаную задачу, сітуацыю. — Жартачкі — пракарміць сотні сем’яў! — усхвалявана гаварыў Сцяпура. Новікаў.
3. у знач. вык. Вельмі проста, лёгка. — Ой, дзядзька Нупрэй! — усклікнула цётка. — Вам усё жартачкі, а я як падумаю, што акно прыйдзецца затыкаць падушкай, дык аж сорам перад людзьмі. Рылько.
•••
Не жартачкі — тое, што і не жарт(ы) (гл. жарт). Не жартачкі — ехаць на тры месяцы, можна сказаць, на самастойную працу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набале́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў вельмі балючым ад працяглага болю. Набалелая рана. // перан. Які стаў вельмі адчувальным яд доўгіх пакут. Крык набалелай душы. □ Не плач, шматпакутная маці! Мы прыйдзем і ласкай сагрэем Тваё набалелае сэрца. Панчанка.
2. перан. Які даўно наспеў і патрабуе неадкладнага вырашэння. Набалелая праблема. // Які накапляўся, збіраўся на працягу доўгага часу. [Баец] быў змораны, цяжка дыхаў і гаварыў з даўно набалелай злосцю. Быкаў.
3. у знач. наз. набале́лае, ‑ага, н. Тое, што мучыць, выклікае пакуты. Маці ішла побач з сынам і выказвала набалелае за гады. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)