Пі́ўшвы ’апоўзіны на стозе сена’ (пін., Нар. сл.). Гл. пошла, пошліна ’тс’ з рэгіянальнай заменай о > і і ў пад уплывам паўліна (піўзіна) (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рагату́н ’той, хто любіць смяяцца’ (ТСБМ, Нар. словатв.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне з суфіксам ‑ун ад рагата́ць (гл.); пра словаўтваральную мадэль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 68.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Размундзе́рыць ’адкрыць так, каб быў доступ да чаго-небудзь’ (Нар. Гом.). Семантычная інавацыя на базе мундзі́р (гл.) праз ’зняць мундзір’ > ’зняць верхняе покрыва’ > ’раскрыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Распіры́ндзіць ’разбалбатаць’ (віл., Жыв. сл.), распі́рындаваць ’прастарэкаваць’ (Сл. рэг. лекс.), распіры́нджываць экспр. ’разважаць пра нешта’ (полац., Нар. лекс.), распіры́нджвацца ’распараджацца’ (лаг., Гіл.). Гл. пірындзіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рыжо́цце ’вельмі рыжы чалавек’ (Нар. Гом.). Ад ры́жы (гл.) з дапамогай суф. ‑оцц‑е, як страхо́цце, брыдо́цце (Пра словаўтваральную мадэль гл. Сцяцко, Афікс. наз.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Саракапы́тнік ’падалешнік Asarum L.’ (Нар. лекс.). Ад сорак + капыта паводле круглавата-ныркападобнай формы лісця. Параўн. іншыя назвы гэтай расліны: капытнік, канячыя капыткі (Кіс., 20).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сказо́к ‘невялікая трэшчына’ (мядз., Нар. словатв.), ‘невялікая трэшчына, невялікі асколак’ (Сл. рэг. лекс.). Дэрыват ад сказа, сказ або ад сказіць < казіць з суф. ‑ок.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Слімакі, слімаке́ ‘сліна (пры плачы)’ (Нас.; зэльв., Нар. словатв.). Да папярэдняга слова. Параўн. польск. дыял. ślimaczyć się ‘плакаць, хныкаць’ < ślimak (Варш. сл., 6, 729).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́рамяць ’сырыца, сырамятная скура’ (Цых.), су́рам ’тс’ (З нар. сл.), суромец ’тонкі скураны раменьчык’ (Сержп.), су́рметка ’папруга, повад з сырамяці’ (Сл. ПЗБ). Гл. сырамяць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сцехану́цца ’здрыгануцца, скалануцца’ (Сцяшк. Сл., Нар. Гом.), сце́хацца ’пахудзець’ (Ян.), сцяхацца ’жахацца’ (Мілк.). Відаць, суадноснае сцепену́цца ’калатнуцца’ з дыялектнай заменай п > х, гл. сце́паць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)