ана́ліз, -у, м.
1. Метад навуковага даследавання шляхам разгляду асобных састаўных частак чаго-н., уласцівасцей; проціл. сінтэз.
2. Усебаковы разбор, разгляд чаго-н.
А. новага рамана.
3. Вызначэнне саставу рэчыва.
А. крыві.
Хімічны а.
○
Аналіз матэматычны — адзін з раздзелаў вышэйшай матэматыкі.
|| прым. аналіты́чны, -ая, -ае.
А. розум (схільны да аналізу). А. метад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ідэалі́ст
(фр. idéaliste, ад п.-лац. idealis = ідэальны, ад гр. idea = паняцце)
1) паслядоўнік ідэалізму 1;
2) чалавек, схільны ідэалізаваць, прыхарошваць рэчаіснасць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пазёр, ‑а, м.
Той, хто схільны або любіць пазіраваць (у 2 знач.), разлічваючы на знешні эфект. [Мая Антонаўка:] — Я была класным кіраўніком Бондаравага класа і тады яшчэ не ведала, што свавольнікі і хуліганы заўсёды пазёры і крыху акцёры. Карпюк.
[Фр. poseur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгу́льны, ‑ая, ‑ае.
Схільны да разгулу (у 2 знач.), папоек; поўны разгулу (у 2 знач.). Разгульная кампанія. □ Даходзілі да Амяльяніхі толькі чуткі, што .. [Кірыл] нейкіх сяброў сабе знайшоў і ў свае семнаццаць год вёў разгульнае, вясёлае жыццё. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рамантызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Уявіць (уяўляць), паказаць (паказваць) каго‑, што‑н. у рамантычным ідэалізаваным выглядзе. Па таленту З. Бядуля — гэта мастак, які схільны быў бы рамантызаваць жыццё, шукаць у ім прыгожае. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злара́дны, ‑ая, ‑ае.
Схільны да зларадства. Зларадны чалавек. // Які заключае ў сабе злую радасць пры няшчасці другіх. Буйства пажару знаходзіла жывое водгулле ў Цімохавай душы... З яго твару, афарбаванага баграю агнёў, не сходзіць усмешка, зларадная, помслівая ўсмешка. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліслі́вец, ‑ліўца, м.
1. Той, хто ліслівіць, схільны да ліслівасці; падлізнік. — Юзік, ну і пуга ў цябе!.. Ого! — прыцмокваючы языком, гаварыў каторы ліслівец і прасіў: — Дай патрымацца хоць... Хадановіч.
2. Разм. Той, хто любіць лашчыцца да каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыгу́біца, ‑ы, ж.
Від рыбалоўнай снасці. — Стары мой, — гаворыць .. [Максім] зверху, над Толевай галавой, — зусім не схільны да вуды. Часу, кажа, шкада. Яму падай Нёман ды невад, а тут — хоць трыгубіцу. У вас гэта называецца эпічным размахам. Ясна? Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капры́з ’раптоўнае, настойлівае патрабаванне’, ’дзівацтва’, ’недарэчная задума’ (ТСБМ, Яруш.), капрызы (Бяльк.), капрызіць ’злавацца, капрызны ’гняўлівы, схільны крыўдзіцца’ (КЭС, лаг., ТСБМ), капры́за ’капрызны чалавек’. З франц. caprice ’капрыз’ < італ. capriccio ’тс’ < capra ’каза’ (значэнне ’дзівацтва, раптоўныя патрабаванні’ паявілася на падставе незвычайных скокаў казы (Слаўскі, 2, 60) — праз польск. або рус. мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дураслі́вы, ‑ая, ‑ае.
Схільны да свавольства; гарэзлівы, дуроны. Вясёлая, жывая, дураслівая, свавольніца і першая штукарка на розныя забаўкі і выдумкі, — вось якая была Кублікавых Аўгіня. Колас. Рыгор вінавата ўсміхнуўся, як дураслівы школьнік, якога настаўніца злавіла на месцы злачынства. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)