дэкаме́тр
(ад дэка- + метр)
метрычная мера даўжыні, роўная 10 метрам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэкато́на
(ад дэка- + тона)
метрычная мера вагі, роўная 10 тонам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэцылі́тр
(ад дэцы- + літр)
мера ёмістасці, роўная 1/10 літра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кін
(яп. kin)
мера вагі ў Японіі, роўная 600 г.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
чацвяры́к, ‑верыка, м.
1. Старая мера аб’ёму сыпкіх цел; адна восьмая частка чвэрці. Чацвярык ячменю.
2. Чатыры кані ў адной запрэжцы. Самае меншае — чацвярык стаеннікаў запрагалі ў ягоную [панскую] карэту. Дубоўка. Едзе дарогаю пан на чацверыку. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Губ ’мера палатна’ (Сцяшк.). Да гнуць, губі́ць, гіба́ць (гл.). Параўн. і гі́ба ’мера палатна’ (гл.). Да гэтай групы слоў, здаецца, адносіцца і губа́ ’кавалак зямлі, які селянін мог узараць на працягу дня сахой’ (Яшкін). Параўн. Трубачоў, Эт. сл., 7, 164–165.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
четвери́к м.
1. (упряжка) уст. чацвяры́к, род. чацверыка́ м.; чацвярня́, -ні́ ж.;
2. (мера) чацвяры́к, род. чацверыка́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
са́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.
1. Старая беларуская і руская мера даўжыні, роўная 3 аршынам (2,13 м).
2. Колькасць чаго-н., роўная гэтай меры.
Тры сажні дроў.
3. Прылада для абмервання зямельных участкаў.
Памераць прысядзібны надзел сажнем.
◊
Касы сажань у плячах — пра шырокага ў плячах, высокага чалавека.
|| прым. сажнёвы, -ая, -ае.
Сажнёвыя крокі (вельмі вялікія).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пур, аўра ’мера сыпкіх рэчываў, роўная тром пудам; пасудзіна, якая змяшчае тры луды’ (в.-дзв., брасл., глыб., Сл. ПЗБ; Касп.; Шатал.; полац., Нар. лекс.; добр., карм., Мат. Гом.), пу́ра ’мера сыпкіх рэчываў, большая за чацвярык’ (Мядзв.), пур ’мера, роўная тром чацвярыкам’ (дзісн., Яшк. Мясц.), пу́ра ’36 гарцаў’ (ковен., Яшк. Мясц.), рус. пск. пу́ра ’мера сыпкіх рэчываў у 3,5 чацвярык’, польск. дыял. pur (“w Inflantach” з канца XVI ст., Вольніч–Паўлоўска, Зб. Абрэмбскай-Яблонскай, 189). Лічыцца баптызмам, параўн. літ. pūras ’тс’, лат. pūrs ’тс’ (Блесэ, SB, 5, 17; Лаўчутэ, Балтизмы, 32); апошняе, паводле Мацэнаўэра (LF, 14, 411), выводзіцца са значэння ’лубяны кубел з пасагам’. Гл. таксама Фасмер, 3, 408.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ква́рта ж
1. (мера вадкасці = 0,70577 л) Quart n -(e)s, -e;
2. муз Quárte f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)