Вірга́цца ’брыкацца (пра коней)’ (зэльв., Сцяц.). Укр. вергати(ся) ’кідацца, шпурляцца’ < вере́чи, вергу, рус. вергать ’тс’, польск. wierzgać ’брыкаць’, wirgać ’тс’; ’перакульвацца’, н.-луж. wjergaś ’кідаць(ца), шпурляцца’, в.-луж. wjerhać ’шпурляць, рваць’, wjerhać so ’змагацца’, чэш. vrhati (se) ’кідаць(ца)’, ст.-чэш. vrci (vrhu), славац. vrhať (sa) ’тс’, славен. vrẹ́ci, серб.-харв. вр̏ћи (вр̏гнем//вр̏жем), вp̏ћ, харв.-кайк. vreći ’тс’, макед. врска ’сцёбаць’, врсне ’сцебануць’, балг. въргам ’кінуць’, ст.-слав. врѣшти, врѣщи, врьгѫ ’тс’. Прасл. vьrgǫ, vьrgati ’штурхаць, кідаць’. Ст.-слав. изврагъ ’ізгой’ з’яўляецца другой ступенню чаргавання кораня vorg‑ < і.-е. кораня *u̯reg‑/*u̯erg‑ ’гнаць’ (параўн. літ. var̃gas ’бяда, патрэба, нястача’, гоц. wrikan ’праследаваць’, ст.-англ. wrecan ’гнаць, помсціцца’, ням. rächen ’помсціць’, лац. urgeo ’цясніць, штурхаць, гнаць’). У слав. мовах маецца і рэдукаваны корань vьrgati (Трубачоў, История терм., 176–177; Мартынаў, Лекс. взаим., 153–155). Гл. таксама Праабражэнскі, 1, 73; Фік, 1, 549; Вальдэ, 821; Траўтман, 361; Міклашыч, 383; Голуб-Копечны, 423; Брукнер, 618; Махэк₂, 700; Фасмер, 1, 294–295; Скок, 3, 621. Младэнаў (667) збліжае лексему з ням. Werk ’работа, справа’, wirken ’дзейнічаць’; ’ткаць’. Каралюнас (ZfSl, 2, 1974, 203–206) адносіць сюды літ. vérgti ’гнаць у рабства, рабіць рабом’, vérgas, ver̃gas ’раб’, лат. ver̂gs, vḕrgs ’тс’. Бел.-польск. семантычная ізалекса.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лот м

1. марск Lot n -(e)s, -e, Sénkblei f, n -(e)s, -e;

кі́даць лот áusloten vi, lóten vi;

акусты́чны лот Écholot n;

механі́чны лот Lótmaschine f -, -n;

2. фін, камерц Los n -es, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ciskać

ciska|ć

незак. co, czym кідаць; шпурляць;

fala ~ła łódkami o brzeg — хваля шпурляла лодкі на бераг;

~ć pieniądze — раскідвацца грашыма

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

◎ Па́шыбак ’палка’ (калінк., Мат. Гом.), навагр. пашыбак ’палка, якой можна кінуць’ (З нар. сл.). Рус. пск., цвяр. паши‑ бок Асколак, абломак чаго-н.© ’рэзкі удар’. Да па‑ (< прасл. pa‑) і шыбаць (< прасл. šibati ’біць, кідаць’), адпаведнікам якога з’яўляецца літ. šiupės ’дробныя кавалкі, крошкі’, šiupeti ’крышыцца, драбіцца’. Суфікс ‑ъkъ надае значэнне выніку дзеяння (Борысь, Prefiks., 30).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пульга́ ’мяцеліца, завіруха’ (лід., Сцяшк. Сл.; Бяльк.; усх.-маг., ЛА, 2), пу́льга ’пурга, завіруха’ (Юрч.), рус. пульга ’тс’. Няясна, магчыма, самастойнае ўтварэнне ад дзеяслова тыпу пульгаць ’кідаць’ пад уплывам рус. пурга. Гл. пурга і наст. слова. Астроўскі (Studia Etym. Brun. 2, 157) бачыць тут ратацызм (замену плаўных р < л) тыпу паралюш/ паляру́ш, талерка/ тарэлка і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кі́нуць

1. гл кідаць;

2. (спыніць, не трэба):

кі́ньце спява́ць! hört auf zu síngen!;

кі́нуць я́кар Ánker wérfen*, vor Anker géhen*;

кі́нуць-ры́нуць álles stehen und liegen lássen*;

◊ кінь за сабо́ю, зно́йдзеш пе́рад сабо́ю vórgebaut ist gut gebáut

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

slap​2 [slæp] v.

1. шлёпаць, пля́скаць, ля́паць;

He slapped my hand. Ён ляснуў мяне па руцэ.

2. плёскаць;

The water slapped against the boat. Вада плёскала аб лодку.

slap down [ˌslæpˈdaʊn] phr. v.

1. шпурля́ць, кіда́ць

2. infml абарва́ць (размову); асадзі́ць каго́-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ban

[bæn]

1.

v.t., banned, banning

1) забараня́ць

2) пракліна́ць; кі́даць кля́тву на каго́

2.

n.

1) забаро́на f.

2) царко́ўны праклён, ана́тэма f.

3) прысу́д на выгна́ньне, пазбаўле́ньне право́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

fallow

[ˈfæloʊ]

1.

adj.

1) папа́рны (пра по́ле)

fallow field — папа́р

2) informal неразьві́ты, бязьдзе́йны (ро́зум)

2.

n.

папа́р -у m.

3.

v.t.

ара́ць пад папа́р, кіда́ць по́ле пад папа́р

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Пашпа́рыць 1 ’хутка пайсці’ (в.-дзв., Шатал.). Да па- і шпаркі (гл.). Аналагічна літ. skúosti ’хутка пайсці’ (< skubùs ’паспешны, шпаркі’, paskubà ’паспешнасць’).

Пашпа́рыць 2 ’кінуць, шпурнуць’ (дзярж., Нар. сл.). Балтызм (?). Параўн. брасл. шпа́рг̌ацца ’кідацца’, раг. шпа́рг̌аць ’кідаць чым-н., шыбаць, шпурляць’ (Сл. ПЗБ), роднасным да якіх Грынавяцкене (там жа, 5, 495) лічыць літ. spirgė́ti ’кідацца’. Галосны ‑а́‑ з ‑і‑, дзякуючы наступнаму ‑r‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)