Працяглая гаворка, словы дзеючай асобы ў літаратурным творы, звернутыя да другой асобы або да самога сябе ці непасрэдна да гледача. Маналог Гамлета. Маналог Карнейчыка ў п’есе К. Крапівы «Канец дружбы».
[Грэч. monologos ад mónos — адзін і logos — слова, гаворка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расі́ць, рашу, росіш, росіць; незак., што.
Разм. Мачыць расою. Высокі густы бульбоўнік блытаўся ў нагах, расіў адзенне.Сачанка.// Пакрываць кроплямі (слёз, крыві). Канец бядзе, Нудзе І гору, — Не росяць вейкаў кроплі слёз.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Міраві́ны ’мір, прымірэнне, канец сваркі’ (Шат.). Беларускае. Да міравы < ст.-рус.мировати ’мірыцца, заключаць мір’ < мір1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тупі́к ‘глухі канец вуліцы’, ‘безвыходнае становішча’ (ТСБМ), ‘глухая вулачка’ (Вруб.). З рус.тупи́к ‘тс’, параўн. турок ‘тс’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Jáhresende
n -s кане́ц го́да
am ~ — к канцу́ го́да
seit ~ — з канца́ го́да
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Finále
n -s, -s i -li
1) фіна́л, кане́ц
2) спарт. фіна́льная гульня́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АМЕ́ГА,
назва апошняй літары грэч. алфавіта ω, што ўзнікла ў выніку графічнага відазмянення О («амікрон»). У класічным грэч. і візант. пісьме абазначала доўгі гук «о», мела лічбавае значэнне 800. З’явілася крыніцай для кірыліцкай ω («амега»). У старабел. пісьменстве ўжывалася для перадачы гука «о» пераважна ў пач. слоў («ωлво», «ωрати») і як лічба 800. У бел. мове, многіх еўрап. мовах слова «амега», азначае канец чаго-небудзь («альфа і амега» — пачатак і канец, усё галоўнае).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Рацу́бал ’халаднік, прыгатаваны з капуснага расолу і цыбулі’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; канец слова набліжаны па форме да цыбуля, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
буржу́й, ‑я, м.
Разм. Пагардлівая назва буржуа. Хадзілі чуткі, што скора прыйдзе свабода і буржуям будзе канец.Лынькоў.Помніць Харкаў і Чугуеў, Як рабочыя ў той час Ад германскага буржуя Баранілі свой Данбас.Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грамавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да грому (у 1 знач.). Раз-пораз успыхвалі сіняватыя маланкі і перакочваліся з канца ў канец грамавыя ўдары.Лынькоў.
2. Вельмі моцны, аглушальны. Грамавы голас. Грамавое «ура».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)