харашэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.

Станавіцца больш прыгожым, прывабным. І харашэе з году ў год Мой родны, вольны край. Русак. Калі [Анатоль] усміхаўся, паказваючы свае прыгожыя белыя зубы, надта харашэў з твару. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

toothed

[tu:Өt]

adj.

1) з зуба́мі, які́ ма́е зу́бы, зуба́сты

2) зубча́ты, зубча́сты, з зуб’ём (пра ко́ла)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

unclench

[ʌnˈklentʃ]

v.t.

расшчамля́ць, расшчапля́ць

to unclench one’s fists — расшчамі́ць кулакі́

to unclench one’s teeth — расшчапі́ць зу́бы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

по́лка​I ж.

1. палі́ца, -цы ж.;

кни́жная по́лка кні́жная палі́ца;

2. (в вагоне) ла́ўка, -кі ж.;

3. (у огнестрельного оружия) бра́мка, -кі ж.;

4. (в седле) прыпо́лак, -лка м.;

◊

положи́ть зу́бы на по́лку палажы́ць (пакла́сці) зу́бы на палі́цу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вастры́ць несов.

1. (делать острым) точи́ть, зата́чивать, остри́ть; (карандаш и т.п. — ещё) чини́ть, очиня́ть; (бритву — ещё) пра́вить, выправля́ть;

2. перен. (делать более восприимчивым) остри́ть;

в. слых — остри́ть слух;

◊ в. зу́бы — (на каго, што) точи́ть зу́бы (на кого, что)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сашчамі́ць, ‑шчамлю, ‑шчэміш, ‑шчэміць; зак., што.

Разм.

1. Шчыльна злучыць, самкнуць (зубы, пальцы і пад.). Цяпер.. [Мікола] калаціўся, як асінавы ліст, і мусіў сашчаміць зубы, каб не ляскалі. Колас. Сашчаміла [Марыся] пальцы, муха была ў жмені. Баранавых. Кася заплакала. Потым яна сашчаміла рот, зірнула на маці і пайшла, стукнуўшы дзвярыма. Карпюк.

2. перан. Выклікаць адчуванне душэўнай прыгнечанасці, болю і пад. Ламко прыгледзеўся да Замасточча, і нейкая туга сашчаміла яго сэрца. Шахавец. Нейкі жаль агарнуў яго [Салаўя] сэрца, сашчаміў яго. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гамзе́ць ’турбаваць (пра зубы)’ (Сцяц.). Відаць, таго ж паходжання, што і іншыя словы, якія адносяцца да прасл. *gъmъz‑ (гл. га́мзаць, там і літ-ра). Параўн. у Фасмера (1, 435) рус. гомоза́ ’непаседа’, гомози́ть ’мітусіцца, турбавацца’, гомза́ть ’кішэць’. Зыходным значэннем можа быць ’капашыцца, пакусваць’ → ’пакусваць (спачатку аб насякомых)’ → ’пакусваць, турбаваць’ → ’турбаваць’. Параўн. Трубачоў (Эт. сл., 7, 193), дзе прыводзіцца в.-луж. hemzać ’капашыцца, пакусваць’, польск. giemzać ’зудзець і да т. п.’ Бел. гамзе́ць ’турбаваць (пра зубы)’. Трубачоў (там жа, 194) таксама адносіць да слав. *gъmъz‑ (пад агульнай праформай *gъmъzěti (sę)).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

змо́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. змок, ‑ла; зак.

Зрабіцца мокрым; намокнуць, вымакнуць. Юрка змок па калені, і яго пачынае трэсці, ляскаюць зубы. Пташнікаў. Па твары [Фішара] сцякалі сцюдзёныя кроплі, змокла перавязка на шыі. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расці́снуцца, ‑нецца; зак.

1. Аказацца расціснутым. Яйкі ў кошыку расціснуліся.

2. Перастаўшы сціскацца, раскрыцца (пра пальцы, зубы, губы і пад.). Кулак расціснуўся. □ Пальцы .. [Таццяніных] рук неяк самі расціснуліся, і рэвальвер стукнуўся аб падлогу. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Выда́к ’?’. Параўн.: «В игре крамнясь есть фраза: — Нашо каминчики? — Твоим дитям зубы выбываты. — За що? — Що поилы мак и выдак(?)» (Доўнар–Зап., Игры, 204), выда́к ’мак-самасей’ (драг., Нар. лекс.). Гл. віда́к, віду́к ’мак-самасей’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)