апо́шні

1. letzt;

са́мы апо́шні der állerletzte;

апо́шні раз zum létzten Mal;

да апо́шняга ча́су bis vor kúrzem; bis zulétzt;

2. (самы новы) néuest; jüngst;

па апо́шняй мо́дзе nach der néuesten Móde;

3. разм. (дрэнны) der schléchteste, der állerschlimmste;

апо́шні гату́нак die schléchteste Sórte;

4. (малодшы) der jüngste;

5. (толькі што названы) létztere, létztgenannt;

◊

у апо́шні мо́мант, у апо́шняй хві́лі zwíschen Tür und Ángel (пры адыходзе); im (áller)létzten Momént; in (áller)létzter Minúte [Sekúnde] (пра канчатковы тэрмін)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

span

I [spæn]

1.

n.

1) пя́дзя f.

2) адле́гласьць памі́ж апо́рамі, праме́жак, пралёт -у m.

the bridge in three spans — мост у тры пралёты

3) адрэ́зак ча́су

Some animals have a short lifespan — Некато́рыя жывёлы жыву́ць ко́ратка

4) разма́х -у m.

wing span — разма́х кры́лаў

5) дыяпазо́н -у m.

2.

v.t.

1) ме́раць пя́дзяй

2) абхапі́ць руко́ю та́лію або́ запя́сьце рукі

3) to span a river with a bridge — пабудава́ць мост праз раку́

II [spæn]

n.

па́ра ко́ней, вало́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

how

[haʊ]

1.

adv.

1) як

Tell him how to do it — Скажы́ яму́, як гэ́та зрабі́ць

How did it happen? — Як гэ́та ста́лася?

How are you? — Як ма́есься? Як здаро́ўе?

How do you do? — Як ма́есься? (прывіта́ньне)

2) how many, how much? — ко́лькі?

3) how long? — ко́лькі ча́су? як до́ўга?

4) чаму́?

How is it you are late? — чаму́ ты спазьні́ўся?

How come? — чаму́? Як гэ́та?

2.

n. the how

спо́саб, у які́ спо́саб

•

- How so?

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

while

[hwaɪl]

1.

n.

час -у m., адрэ́зак ча́су

a long while — до́ўга

in a little while — неўзаба́ве

a little while ago — няда́ўна

for a while — на не́йкі час

2.

conj.

1) тады́ як; калі́, паку́ль

While I was speaking, he said nothing — Калі́ я гавары́ў, ён нічо́га не каза́ў

2) хоць

While I like the color of your hat, I do not like its shape — Хоць мне падаба́ецца ко́лер твайго́ капелюша́, не падаба́ецца мне яго́ны фасо́н

•

- while away time

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тре́боваться

1. (быть нужным, необходимым) быць патрэ́бным, патрабава́цца;

заво́ду тре́буются рабо́чие заво́ду патрэ́бны (патрабу́юцца) рабо́чыя;

для э́того де́ла тре́бовались больши́е зна́ния для гэ́тай спра́вы патрэ́бны былі́ (патрабава́ліся) вялі́кія ве́ды;

2. безл. (необходимо, нужно) трэ́ба, патрэ́бна;

что и тре́бовалось доказа́ть што і трэ́ба было́ даказа́ць (даве́сці);

на э́то тре́буется мно́го вре́мени на гэ́та трэ́ба (патрэ́бна) шмат ча́су; см. потре́боваться;

3. страд. патрабава́цца; вымага́цца; выкліка́цца; зва́цца; клі́кацца; см. тре́бовать​ 1, 3.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

knapp

1.

a

1) ву́зкі, це́сны

2) мізлю́ны, убо́гі

3) сці́слы (стыль)

4) абмежава́ны

~e drei Táge — няпо́ўныя тро́е су́так

mit ~er Not — ледзь-ледзь

2.

adv ледзь, у абрэ́з, то́лькі-то́лькі

méine Zeit ist ~ — у мяне́ ма́ла ча́су

◊ mit ~er Not — з ця́жкасцю

j-n ~ hálten* — трыма́ць каго́-н. на каро́ткім павадку́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

гістары́чны

(гр. histonkos)

1) які належыць да гісторыі, важны з пункту погляду ролі, якую выконваў ці выконвае ў развіцці жыцця грамадства або прыроды (напр. г. працэс, г-ая падзея);

2) які рэальна існаваў, не выдуманы (напр. г. факт);

3) звязаны з пэўным этапам у развіцці грамадства, не вечны, пераходны (напр. г-ая каіэгорыя);

4) які адносіцца да часу, ад якога захаваліся рэчавыя помнікі (напр. г-ая пара жыцця народа);

5) які апіраецца на гісторыю як на метад пазнання, даследавання, вывучае з’явы ў іх паслядоўным развіцці;

6) які апісвае людзей або падзеі мінулага (напр. г. раман).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

dosyć

1. дастаткова; даволі;

mieć dosyć czasu — мець дастаткова (даволі) часу;

nigdy nie ma dosyć — заўсёды яму мала (не хапае);

2. даволі, досыць;

dosyć dobrze — даволі добра;

był dosyć młody — ён быў досыць (даволі) малады;

3. даволі, досыць, хопіць, годзе;

dosyć o tym! — хопіць (даволі, досыць, годзе) пра гэта;

гл. dość

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Дыва́н 1 ’дыван, пакрывала на ложак’ (Сцяшк., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах., Шатал.), ’дыван’ (БРС). Укр. дыял. диван ’дыван’. Запазычанне з польск. dywan ’тс’. У польск. мове гэта значэнне тыпова польскае (Слаўскі, 1, 187), таму і можна меркаваць аб запазычанні іменна з польск. мовы. Зыходным для гэтай групы слоў з’яўляецца тур. divan ’двор, рада, сход’ (< перс. divān; гл. Локач, 42). У польск. мове ’дыван’ < ’пакой, засланы дыванамі’ (Слаўскі, там жа, са спасылкай на Карловіча, Wyr. obce, 141). Рус. диван ’канапа’, чэш. divan ’нізкая канапа’ маюць некалькі іншую семантыку. Рус. слова, паводле Фасмера (1, 512–513) і Шанскага (1, Д, Е, Ж, 113), запазычана непасрэдна з франц. divan ’тс’ (< араб. < тур.-перс.). Гл. яшчэ Кюнэ, Poln., 52.

Дыва́н 2 ’мяккая мэбля на спружынах’ (Сцяшк.). Зыходзячы са значэння (параўн. дыва́н 1), трэба лічыць гэта слова запазычаннем адносна новага часу з рус. дива́н ’канапа’ (аб рус. слове гл. пад дыва́н 1).

Дыва́н 3 ’дыван, дзяржаўная рада ў Турцыі; месца пасяджэнняў; збор арыентальных твораў’ (ТСБМ). Рус. дива́н, польск. dywan, чэш. divan, балг. дива́н і г. д. Зыходным з’яўляецца тур.-перс. divan (divān). Па паходжанню гэта слова ідэнтычнае з дыва́н 1 (гл. там падрабязна аб гісторыі лексемы). Гл. яшчэ Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 112–113.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Снава́ць ‘рабіць аснову тканіны’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Байк. і Некр., Касп.; ашм. Стан.; Нар. сл., Жыв. сл., Сл. ПЗБ, ЛА, 1), снова́ць ‘тс’ (ТС, Уладз.), снува́ць ‘тс’ (Нас., Бяльк., в.-дзв., Сл. ПЗБ), снава́ць ‘рухацца ў розных кірунках, туды і сюды’ (ТСБМ), ‘хадзіць без работы’ (Жд. 3), снава́цца ‘снавацца; ледзь рухацца’ (Касп., Пятк. 2), ‘хадзіць без работы, справы’ (Жд. 3, Шатал., Нар. лекс.). Параўн. укр. снува́ць, рус. снова́ть, ст.-рус. сновати, рус.-ц.-слав. сноути, польск. snuć (się), snować (się), в.-луж. snować, н.-луж. snowaś, чэш. snouti, snovati ‘снаваць’, перан. ‘рыхтаваць, задумваць нешта’, славац. snovať ‘матаць, наматваць’, серб.-харв. сно̀вати, славен. snováti, балг. снова́, макед. снове. Прасл. *(o)snovati роднаснае лат. snaujis ‘пятля’, гоц. sniwan ‘спяшацца , ст.-ісл. snúa ‘вярцець, матаць, плесці’, да і.-е. кораня *sneu‑ ‘вярцець, паварочваць’; гл. Покарны, 1, 977; Фасмер, 3, 699; Чарных, 2, 182; Скок, 3, 298; Трубачоў, Ремесл. терм., 122; Шустар-Шэўц, 1329; Бязлай, 3, 280–281; Борысь, 565; ЕСУМ, 5, 338. Пераноснае значэнне ‘хадзіць туды і сюды; хадзіць без справы Махэк₂ (564) тлумачыць старым спосабам снавання пры дапамозе калкоў у сцяне або ў зямлі, калі той, хто снуе, мусіў рухацца туды і сюды, папераменна ў абодвух напрамках. Варыянт снуваць пад уплывам формы цяп. часу сную; гл. Варбат, Морфон., 115.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)