Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаба́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. З вялікім выпуклым ілбом; шыракалобы. Апусціўшы лабатую вушастую галаву, .. [сабака] рынуўся насустрач мне.Савіцкі.
2. Падобны на лоб; акруглены, выпуклы. Лабаты ўзгорак. □ Жаўтагрывы, лабаты сланечнік павярнуў свой шырокі, бы рэшата, твар і пачаў углядацца на ўсход.Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ло́пасць, ‑і, ж.
1.Шырокі плоскі канец чаго‑н.
2. Рабочая, плоскай формы частка вясла, суднавых колаў, грабных і паветраных вінтоў і пад. Байдарка шпарка ляціць па гладкая паверхні возера, падпарадк[оўва]ючыся раўнамерным, рытмічным узмахам вясла з дзвюма лопасцямі.В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыро́ка, прысл.
1.Прысл.дашырокі.
2.узнач.вык. Пра вялікую адлегласць да чаго‑н., працягласць куды‑н. — Я тут! — данёсся знізу глухі голас. — Тут сцежка... Шырокая! Во! Пяць крокаў.. Лезьце сюды смела... Тут шырока, я вам кажу...Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакле́так, перакле́ць ’каморка ля ганку клеці’ (Нас., Касп.: паст., Сл. ПЗБ), перэкле́ць ’шырокі ганак з навесам перад дзвярамі ў клець’ (ТС). З ⁺перад‑клетак, ⁺перадклець. Да перад і клець (гл.); перэкле́тка ’перагародка паміж клеткамі’ (ТС) да пера- і кле́тка (гл.).
Тыку́я (тыэку́я) ‘струга, шырокі і глыбокі праток вады на балоце’ (івян., мсцісл., ЛА, 5). Няясна; магчыма, утворана як прасл.*češu‑ja ‘луска’ ад прасл.*tekti ‘цячы’, аднак фанетыка незразумелая. Параўн. укр.течея́ ‘плынь, паток, ручэй’ ад укр.дыял.течи́ ‘цячы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
развіва́цца
1. (раскручвацца, выпроствацца) sich ábwickeln, geráde wérden;
2. (прымаць шырокі размах, прагрэсаваць) sich entwíckeln; éinen Áufschwung erlében, áufblühen vi (s);