са́мае (род. са́мага, дат. са́маму, вин. са́мае, твор., предл. са́мым) мест. опред., ср., в разн. знач. са́мое; см. са́мы;

◊ с.-с. — са́мое-са́мое

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

старэ́йшы, -ая, -ае.

1. Якому больш гадоў у параўнанні з кім-н.; самы дарослы сярод каго-н.

С. сын.

Старэйшая ў сям’і.

2. старэ́йшы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. (у знач. наз.). Дарослы.

Старэйшых павінны слухаць меншыя.

3. Які даўно ўтварыўся, узнік.

Старэйшая школа горада.

4. Які стаіць вышэй за іншых па званні, пасадзе, службовым становішчы.

С. па званні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

э́ра, -ы, мн. э́ры, эр, ж.

1. Сістэма летазлічэння, якая вядзе свой пачатак ад пэўнага моманту.

Хрысціянская, або новая, наша, э. пачынаецца з даты нараджэння Ісуса Хрыста.

2. Вялікі гістарычны перыяд, які карэнным чынам адрозніваецца ад папярэдняга.

Э. касманаўтыкі.

3. Самы вялікі храналагічны падзел, значны этап у геалагічнай гісторыі Зямлі (спец.).

Палеазойская э.

Мезазойская э.

Кайназойская э.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

эфі́р, -у, м.

1. мн. -ы, -аў. Арганічнае злучэнне, якое ўтрымлівае кісларод (спец.).

Простыя эфіры.

2. Асобае суцэльнае асяроддзе, што, паводле старых тэорый фізікі, запаўняе сусветную прастору (уст.).

3. Прастора як распаўсюджвальнік радыёхваль.

У эфіры гучыць музыка.

4. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — самы верхні, чысты і празрысты слой паветра, месцазнаходжанне багоў.

|| прым. эфі́рны, -ая, -ае.

Э. час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

топ

(англ. top = верх)

самы папулярны, модны твор (у эстраднай музыцы); спіс такіх твораў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Саму́сь ’нешта нябачнае, якое прыводзіць рэчы ў рух’: самусь дзверы очыныв (КЭС). Ад самы з палес. пераходам ы > у і часціцай сь. Не выключаны ўплыў імя Самусь з Самуіл (гл. Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разбагаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Стаць багатым. Легенда казала — на гэтых землях самы найлепшы касец, самы працавіты плугар не разбагацее. Бялевіч. Міналі гады, суседнія арцелі адбудаваліся, разбагацелі. Марціновіч. // на што. Набыць, атрымаць каго‑, што‑н.; разжыцца. Па сухіх месцах пайшоў у ход кустарэз, які як брытваю, зрэзвае не толькі кусты, але і самыя сосны. Разбагацеў ужо на тэхніку генерал. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затараба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

Разм. Даставіць, данесці, давезці куды‑н. — Запражом заўтра жарэбчыка ў вазок.. і ў самы Мінск вас затарабанім. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

другара́дны, ‑ая, ‑ае.

Не асноўны, не самы важны, малаістотны. Другараднае пытанне. Другарадная роля. // Не першы, не лепшы па сваіх якасцях; пасрэдны. Другарадны пісьменнік. Другарадны спявак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патле́ць, ‑ее; зак.

1. Сатлець — пра ўсё, многае. А верх .. [дуба] такі самы, як і быў, але знізу дробнае голле патлела. Чорны.

2. Тлець некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)