напро́ці, прысл. і прыназ. (разм.).
1. прысл. Тое, што і насупраць, насупроць.
Сядзець н.
2. прыназ. з Р. Прама перад кім-н.
Сын сядзеў н. бацькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сумле́нны, -ая, -ае.
1. Які валодае высокімі маральнымі якасцямі, пачуццём адказнасці перад іншымі.
С. працаўнік.
2. Бездакорны ва ўсіх адносінах.
Сумленнае імя.
|| наз. сумле́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аванза́ла
(ад фр. avant = перад + зала)
пярэдняя зала, пакой перад галоўнай залай у грамадскіх будынках.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́болтнуть сов., однокр., прост. вы́балбатнуць (што); прагавары́цца (каму, перад кім, у чым).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сою́зка ж., сапожн. саю́зка, -кі ж.; пе́рад, -да м., мн. перады́, -до́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ratio contra vim parum valet
Розум перад/у параўнанні з сілай мала значыць.
Разум перед/в сравнении с силой мало значит.
бел. Сіла ёсць ‒ розуму не трэба. Дурню і Бог дарогу ўступае. Здаровы каню таварыш. Толькі дурань любіць, каб перад ім станавіліся на калені.
рус. Сила ‒ уму могила. Сила есть ‒ ума не надо. Сила ум ломает.
фр. Où force domine raison n’a pas lieu (Где преобладает сила, нет места уму).
англ.
нем. Bei großer Gewalt ist große Narrheit (При большой силе/насилии ‒ большая глупость).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
напе́рад, прысл. і прыназ. з Д.
1. прысл. У напрамку перад сабой; у напрамку руху.
Зрабіць крок н.
Глядзець н.
2. перан. У будучыню.
Жыццё кліча нас н.
3. прысл. Раней часу, раней за што-н. іншае (разм.).
Пахваліцца н.
4. прысл. Раней вызначанага тэрміну, авансам.
Узяць плату н.
5. у знач. выкл. Ужыв. як каманда рухацца ў напрамку перад сабой. «Н.!» — скамандаваў камбат.
6. прыназ. з Д. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, на лінію руху якіх ці ў напрамку перад якімі хто-, што-н. выходзіць, выбягае і пад.
Забегчы н. каму-небудзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насу́праць і насупро́ць, прысл. і прыназ.
1. прысл. Прама перад кім-, чым-н., на процілеглым баку.
Ён жыве н.
2. прысл. Наперакор, нязгодна з кім-, чым-н. (разм.).
Гаварыць н.
Рабіць усё н.
3. прыназ. з Р. Указвае на прадмет або асобу, перад якімі на процілеглым баку што-н. размяшчаецца.
Сядзець н. акна.
4. прыназ. з Р і Д. Наперакор каму-, чаму-н., нязгодна з кім-, чым-н.
Н. жаданням.
Н. волі бацькі.
5. прыназ. з Р. Указвае на тэрмін, адрэзак часу, перад якім што-н. існуе, адбываецца ці павінна адбыцца.
Паехаць у горад н. ночы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
газо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Пляцоўка ў садзе, скверы, перад домам і пад., засеяная травой, а таксама трава, пасеяная на гэтай пляцоўцы.
|| прым. газо́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
га́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.
Прыбудова перад уваходам у хату ў выглядзе пляцоўкі з прыступкамі.
|| памянш. га́начак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым. га́начны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)