аўся́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Аўсяныя крупы. // Каша з такіх круп. // Мука з аўса.
аўся́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Пеўчая птушка з атрада вераб’іных, якая корміцца пераважна насеннем раслін. Садовая аўсянка. Чаротная аўсянка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абе́чак, ‑чка; Р мн. ‑чкаў; м.
Лубяны абадок у рэшаце, сіце і пад. Нічога ў гэтых жорнах асаблівага няма: знізу калодка, потым абечак, нібы ў рэшаце, каб не рассыпалася мука, зверху — другая калодка з дзіркай пасярэдзіне, куды засыпаюць жыта. Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляжа́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Нясвежы, даўні, заляжалы. Ляжалая мука. □ Ад зямлі ідуць густыя пахі ляснога рэдкатраўя, мокрага ад расы і сырасці ляжалага лісця. Пташнікаў.
2. Які доўга захоўваўся ў адпаведных умовах; вылежалы. Ляжалы лён. □ Пепінкі сапраўды былі цудоўныя, ляжалыя. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́яны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад сеяць.
2. у знач. прым. Прасеяны праз сіта. Сеяная мука. // Выпечаны з прасеянай мукі. Сеяны хлеб.
3. у знач. прым. Пасеяны чалавекам (у адрозненне ад дзікарослага). Сеяныя травы. // З пасеянай расліннасцю. Сеяныя лугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Му́чанік ’той, хто перанёс ці пераносіць якія-небудзь мукі’ (ТСБМ, Др.-Падб.), му́чальнік, му́чань ’тс’ (Гарэц., Яруш., Шат., Др.-Падб.). Да му́чыць < му́ка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пруме́няц ’прыбудоўка да хаты, у якой захоўваецца збожжа, мука, апрацаваны лён, соль’ (лях., Янк. Мат.). З *пругмен(ец), гл. пругмень, або да прымен (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
pszenny
pszenn|y
пшанічны;
mąka ~a — пшанічная мука;
kasza ~a — пшанічная каша
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pytlowy
pytlow|y
пытляваны;
mąka ~a — пытляваная мука;
chleb ~y — пытляваны хлеб
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прыле́глы, ‑ая, ‑ае.
1. Які прылягае да чаго‑н., мяжуецца з чым‑н. Прылеглыя землі. Прылеглыя астравы. □ Прылеглая да станцыі вуліца вызначаецца прыгажэйшай забудовай і планіроўкай. Навуменка.
2. У матэматыцы — які прымыкае; сумежны. Прылеглы вугал.
3. Які сапсаваўся ад доўгага ляжання. Прылеглая мука.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мліва, млі́во, мліво́ ’змолатае збожжа’, ’збожжа, прывезенае ў млын’, ’памол, малаццё’, ’балбатня’ (Нас., Шат., Бяльк., Грыг., ТСБМ, ТС, Касп.; КЭС, лаг.; карэліц., Янк. Мат.; паўд.-усх., КЭС), смал., бран., ст.-рус. мливо ’тс’, смал., арл. ’мука’, польск. mlewo, mliwo, mływo ’малаццё’, ’мука’, серб.-харв. мли̑во. Прасл. mlivo < melti (ад нулявой асновы ml‑). Да малоць (гл.). Не выключана магчымасць тлумачыць паходжанне мліва з mel‑u̯o паводле закона аб перастаноўцы (метатэзе) плаўных (Скок, 2, 444).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)