згрэ́бцісяізграбці́ся, зграбуся, зграбешся, зграбецца; зграбёмся, зграбяцеся; пр. згробся, згрэблася і зграблася, згрэблася і зграблося; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Аказацца сабраным, прыбраным у выніку зграбання. Будзе трохі і сум пракідацца, але гэта таму, што скосіцца луг, зграбецца ў .. копы і больш ужо не будзе гэткай слаўнай работы.Нікановіч.
2. Дасягнуць зладжаных дзеянняў у сумесным веславанні. Весляры згрэбліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тамлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Такі, які выклікае тамленне, прымушае таміцца (у 2 знач.). Тамлівы дзень. Тамлівае маўчанне. □ Луг, на якім два дні таму назад панавала тамлівая цішыня, расквітнеў зараз стракатымі плаццямі жанчын, напоўніўся тарахценнем касілак, рытмічным шчоўканнем конных грабляў.Стаховіч.Марудна, да болю напружана праходзяць хвіліны, доўгія, тамлівыя.Колас.Міканор .. прыглядаўся да падрослых куранёўскіх дзяўчат — прыглядаўся з цікавасцю, з тамлівым прадчуваннем нязнанага шчасця.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
На́валак ’паверх’ (Гарэц.). Паводле Гарэцкага, «слова рэдкае і старое»; вядома на ўсходзе беларускай моўнай тэрыторыі, параўн. смал.на́валыкъ ’тс’ (Мат. Смал.). Да валачы́ць, валаку́, што адпавядала спосабу пабудовы, параўн. сволак ’кладзь, якая служыла апорай страхі на сохах’, рус.дыял.наволокъ ’заліўны луг з навалочанай вадою глебай’, палеск.наста́ва ’паверх’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напро́ст, прысл.
1. Не звязваючы (у снапы), свабодна. Камунары завіхаліся на жніве. Павыцягвалі панскія жняяркі, прыладзілі да кос грабелькі і з ранішняй расою клалі напрост супольна пасеянае жыта.Грахоўскі./перан. Свабодна, без цяжкасцей. Значыць, сіла такая — вялікая — ёсць, Што й навалу абложыць напрост: Гэта наша — твая і мая — маладосць.Глебка.
2.Абл. Напрасткі. Беглі людзі напрост — Цераз мост, цераз луг — На папар Беглі.Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сенажа́ць, ‑і, ж.
1. Травастой; месца, дзе расце трава на сена; луг. Касіць сенажаці. □ Жанкі жалі сярпамі жыта, а мужчыны дакошвалі купістую сенажаць.Чорны.Пахнуць сенажаці звялаю травою.Астрэйка.Па абодва бакі дарогі ляжала скошаная сенажаць.Чарнышэвіч.// Месца касьбы. [Алег] разам з.. [хлопчыкамі] ездзіў на сенажаць, наглядаў, як працавалі трактарныя сенакасілкі, ганяў на начлег калгасных коней, хадзіў на рыбалку.Гамолка.
2. Пара, калі пачынаюць касіць. Рыхтаваліся да сенажаці.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лугава́ць ’адбельваць пражу’ (Інстр. 2), ’адбельваць на лузе’ (Сцяшк. Сл.), луговаць ’выбельваць лугам’ (ТС), лугова́ты ’парыць палатно ці пражу ў шчолаку’ (Уладз., Сл. Брэс.). Укр.вилуго́вувати, польск., ługować, н.-луж.ługowaś, в.-луж.łukować, чэш.louhovati, славац.lúhovať. Адназоўнікавае ўтварэнне пры дапамозе суфікса ‑ova‑ti (Слаўскі, 6, 300; Слаўскі, SP, 1, 48). Да луг3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пуло́нь ’непакрытая лесам прастора (на сухім месцы)’ (малар., Сіг.). Фанетычны варыянт зафіксаванага на Палессі полонь, полоня (гл. палоня) 9 што працягваюць польск.płonią ’лужок у лесе’, н.-луж.płoń ’гала, раўніна’, укр.полонь, полонина ’адкрытая прастора, альпійскі луг’ і пад., адносна іх гл. Банькоўскі 2, 626; Ніканчук, Этимология–1984, 168; ЕСУМ, 4, 486 (да поле, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
grass
[græs]1.
n.
1) трава́f.
2) луг -у m., сенажа́ць, па́ша f.
2.
v.t.
1) засява́ць траво́ю
2) кармі́ць траво́ю
3) слаць лён на траву́
3.
v.i.
1) зараста́ць траво́ю
2) па́сьвіцца на па́шы
•
- at grass
- go to grass
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
квяці́сты, ‑ая, ‑ае.
1. З вялікай колькасцю кветак, пакрыты кветкамі. Квяцісты луг. □ Ля ракі, за квяцістаю пожняй, Даўгавусы ячмень прытуліўся.Журба.Пад звонкай хвояю іглістай, Прабіўшы мох, як буравік, Стаіць у верасе квяцістым Лясное дзіва — баравік.Цвірка.
2. З узорам у кветкі; яркі, каляровы. Квяцістая хустка. Квяцістыя шпалеры. □ Дзяўчаты стаялі асобнай купкай у яркіх квяцістых плаццях.Асіпенка.
3.перан. Залішне напышлівы (пра мову, стыль і пад.). Квяцістыя словы. Квяцістая прамова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назнаро́к, прысл.
Разм. Спецыяльна, з якой‑н. мэтай; знарок. [Дзіма:] — Значыць, назнарок накіравалі мяне на луг, каб я вам не перашкаджаў? — Голас яго задрыжаў і асекся.Гамолка.// Несур’ёзна, для выгляду. [Рыгор:] — Ну, што ты, сапраўды, сумняваешся... Ці мо назнарок?Гартны.// Насуперак, назло каму‑н. Сашка гатовы быў да ўсяго. Ад каго, ад каго, а ўжо ад Надзі ён не чакаў літасці. А яна быццам назнарок: — Схуднеў ты. Аж вочы пасалавелі.Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)