Verbum

ко́лькі, Р ко́лькіх, займ. і ко́лькі, прысл.

1. займ. і прысл. пыт. Абазначае пытанне пра колькасць чаго-н.: якая колькасць? як многа?

К. часу? К. табе гадоў? К. каштуе часопіс?

2. займ. і прысл. азнач. У клічных сказах абазначае вялікую колькасць чаго-н.: якая колькасць! як многа!

К. зорак на небе!

К. радасці!

3. прысл. меры і ступені. Абазначае меру і ступень чаго-н.

К. таго дня зімою.

К. еду, а канца ўсё няма.

4. займ. і прысл. адносныя. Ужыв. як злучальнае слова:

а) у даданых дапаўняльных сказах.

Дзеці дрэнна адчуваюць, к. праходзіць часу;

б) у даданых азначальных сказах і сказах меры і ступені.

Буду працаваць, к. дазволіць здароўе.

5. у знач. ліч. Выражае няпэўную колькасць, некалькі (разм.).

Палажы ў сумку к. яблыкаў.

Хвілін праз к. пачнецца новы мастацкі фільм.

◊

Колькі ёсць духу (сілы) (разм.) —

1) вельмі хутка (бегчы, ехаць);

2) вельмі моцна (крычаць, клікаць на дапамогу).

паадсыпа́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.

Адсы́пацца — пра нейкую колькасць чаго-н. ад усяго або ў многіх месцах.

Атынкоўка паадсыпалася.

набо́ўтаць, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго (разм.).

Боўтаючы, рашчыніць, замяшаць нейкую колькасць чаго-н.

Н. цеста на бліны.

|| незак. набо́ўтваць, -аю, -аеш, -ае.

накукава́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -куку́е; зак., што і чаго (разм.).

У народных павер’ях: прадказаць колькасць гадоў жыцця (пра кукаванне зязюлі).

напрасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. што. Выпрасаваць добра, акуратна.

Н. сукенку.

2. чаго. Выпрасаваць нейкую колькасць чаго-н.

Н. бялізны.

дыме́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -мі́ць; незак.

Дрэнна гарэць, вылучаючы вялікую колькасць дыму; выпускаць дым.

Печка пачала д.

Дровы дымяць.