черта́

1. ры́са, -сы ж.; лі́нія, -ніі ж.;

провести́ черту́ праве́сці ры́су (лі́нію);

2. (граница, предел) мяжа́, -жы́ ж.; лі́нія, -ніі ж.;

в черте́ го́рода у ме́жах го́рада;

черта́ осе́длости уст. мяжа́ асе́дласці;

пограни́чная черта́ паграні́чная лі́нія;

3. перен. ры́са, -сы ж.;

черты́ хара́ктера ры́сы хара́ктару;

◊

в о́бщих черта́х у агу́льных ры́сах;

подвести́ черту́ падве́сці ры́ску (ры́су), зако́нчыць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

beat [bi:t] v. (beat, beaten)

1. біць, сту́каць

2. біць, збіва́ць, лупцава́ць;

beaten to death збі́ты да сме́рці

3. быць ле́пшым;

Nothing beats home cooking. Нічога не параўнаеш з хатняй ядой.

4. бі́цца, пульсава́ць (пра сэрца і да т.п.)

5. узбіва́ць (вяршкі, яйкі і да т.п.)

♦

beat about the bush BrE разво́дзіць антымо́ніі;

beat the air ≅ таўчы́ ваду́ ў сту́пе;

beat the clock зако́нчыць за́гадзя (што-н.);

beat one’s way AmE, infml е́хаць за́йцам;

off the beaten track у чо́рта на рага́х; невядо́ма дзе

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

school​1 [sku:l] n.

1. шко́ла;

a primary/secondary school пачатко́вая/сярэ́дняя шко́ла;

a public/private school прыва́тная шко́ла;

an art scho ol шко́ла маста́цтваў

2. шко́ла, заня́ткі;

go to school вучы́цца ў шко́ле;

leave school зако́нчыць шко́лу;

School begins at 9.00. Заняткі пачынаюцца a 9 гадзіне.

3. факультэ́т універсітэ́та;

the law school юрыды́чны факультэ́т

4. кіру́нак, шко́ла (у навуцы, мастацтве і да т.п.)

5. : a school of life жыццёвы во́пыт

♦

a school of arts AustralE се́льскі клуб;

a school of thought шко́ла аднаду́мцаў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

дажы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак.

1. Дасягнуць якога‑н. узросту; пражыць да якога‑н. тэрміну, падзеі. Не дажыў мой бацька да цяперашніх радасных дзён, не дажылі і многія яго равеснікі — аднавяскоўцы. Кулакоўскі. // Дайсці ў жыцці да якога‑н. стану, выніку. [Каратай:] Хоць бы якая табачынка! Эх, дажылі казакі... Маўзон. — Дажыў ты, Гаранька. На вочы людзям сорамна выйсці! Савіцкі.

2. што. Разм. Прабыць астатак часу, тэрміну дзе‑н. Дажыць тыдзень у доме адпачынку.

3. (у спалучэнні са словамі «век», «гады», «час», «жыццё» і пад.). Закончыць сваё жыццё, сваё існаванне. Конь гэты адбрыкаў сваю маладосць і адрабіў сваю сілу ў Сурвілы, а да Гушкі прыйшоў дажыць сваю апошнюю старасць. Чорны.

4. што. Разм. Выдаткаваць на пражыццё; пражыць. Дажыць апошнія грошы.

•••

Дажыць да сівых валасоў — дажыць да старасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балю́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Пашкоджаны хваробай, раненнем. Вавілыч і партызаны, якія прыходзілі яму на дапамогу, паспелі адскочыць крокаў на сотню, аднак балючая нага садоўніка пашкодзіла ўсяму. Кулакоўскі.

2. Які выклікае адчуванне фізічнага болю. Балючы ўкол. // Які сведчыць пра боль; пакутны. Балючым енкам прагучэў самотны крык арла ў вышыні. Самуйлёнак.

3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні, неспакой. — Добра, тата, добра, — адказала Таня, каб хутчэй закончыць гэтую балючую размову. Шамякін. // Які выяўляецца ў рэзкай форме. Андрэй чакаў нейкага адказу, магчыма, самага балючага рэагавання. Кулакоўскі. // Вельмі важны, найбольш хвалюючы. [Дзяўчынкі] спяшаюцца выкласці самае балючае — у іх класе ёсць яшчэ вучні з дрэннымі паводзінамі. «Маладосць». // Які цяжка адбіваецца на чым‑н. Была скончана пачатковая школа, але далейшы лёс хлопчыка апынуўся ў тупіку: працяг вучобы патрабаваў грашовых затрат, балючых для сялянскай гаспадаркі. У. Калеснік.

•••

Балючае месца гл. месца.

Балючае пытанне гл. пытанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

play​2 [pleɪ] v.

1. гуля́ць (у розных знач.);

play tennis/cards гуля́ць у тэ́ніс/ка́рты;

France plays Spain in the final. Французы гуляюць у фінале з іспанцамі.

2. : play a joke/a trick (on smb.) паджарто́ўваць/падсме́йвацца (з каго́-н.);

play at democracy гуля́ць у дэмакра́тыю

3. theatre, mus. ігра́ць;

play the piano ігра́ць на рая́лі

♦

play for time спрабава́ць вы́йграць час;

play into smb.’s hands ігра́ць на руку́/садзе́йнічаць каму́-н.

play about [ˌpleɪəˈbaʊt] phr. v. гуля́ць, дурэ́ць, гарэ́заваць

play around [ˌpleɪəˈraʊnd] phr. v. =

play aboutplay back [ˌpleɪˈbæk] phr. v. узнаўля́ць (магнітны, гука- або відэазапіс)

play off [ˌpleɪˈɒf] phr. v.

1. нацко́ўваць

2. sport зако́нчыць спабо́рніцтвы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

закрыва́ць

1. schlíeßen* vt, zúmachen vt, zúsperren vt, zútun* vt; zúschlagen* vt (зачыніць з ляскатам);

закрый рот! mach den Mund zu!; гл зачыніць 1, 2;

2. разм (накрыць, прыкрыць) zúdecken vt, bedécken vt, verdécken vt;

хма́ры закрылі не́ба Wólken bedéckten den Hímmel;

3. (закончыць) (be)schlíeßen* vt;

закрыць сход die Versámmlung schlíeßen*;

закрыць раху́нак ein Kónto áuflösen (пра ўкладчыка); die Réchnung schlíeßen* (у бухгалтэрыі);

закрыць ду́жкі die Klámmer(n) schlíeßen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

wind​2 [waɪnd] v. (wound)

1. ві́цца (пра дарогу, раку)

2. мата́ць, намо́тваць;

wind yarn мата́ць пра́жу;

wind in the line змата́ць ву́дачку;

wind a baby in a shawl заху́таць дзіця́ ў ху́стку

3. абвіва́ць; абдыма́ць;

She wound the child in her arms. Яна моцна абняла дзіця.

4. заво́дзіць (гадзіннік); адця́гваць (струны)

♦

wind smb. around one’s (little) finger infml ≅ віць вяро́ўкі з каго́-н.

wind back [ˌwaɪndˈbæk] phr. v. перамата́ць наза́д

wind down [ˌwaɪndˈdaʊn] phr. v.

1. спыня́цца (пра гадзіннік)

2. расслабля́цца

wind forward [ˌwaɪndˈfɔ:wəd] phr. v. перамата́ць упе́рад

wind up [ˌwaɪndˈʌp] phr. v.

1. зако́нчыць, завяршы́ць (справу)

2. infml напру́жваць, узбуджа́ць, узру́шваць;

Are you winding me up to a fury? Ты што! Хочаш давесці мяне да шаленства?

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

не, часц. адмоўная.

1. Служыць для выражэння адмоўя пры розных членах сказа.

Не заўважаць.

Жыць не аднаму.

2. Служыць адмоўным адказам на станоўчае пытанне.

Ты згодзен? — Не, не згодзен.

3. Мае значэнне няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні; тое, што і няма (у 2 знач.).

У вас ёсць білет? — Не.

4. Ужыв. замест выказніка з адмоўем, а таксама замест словазлучэння або цэлага сказа з адмаўленнем ці проціпастаўленнем.

Трэба вызначыць, каторы партрэт зроблены добра, а каторы не.

5. Надае значэнне няпэўнасці, няпоўнага адмаўлення, непаўнаты дзеяння ці стану.

Тора не гора.

Ці гаварыць гэта, ці не гаварыць.

6. У спалучэнні з часц. «ці» ў пытальных сказах выражае мадальнае значэнне сцвярджэння або няпэўнасці, здагадкі.

Ці не лепш было б табе паехаць працаваць у вёску?

7. У спалучэнні з пытальнымі займеннікамі і прыслоўямі пры асаблівай інтанацыі вымаўлення надае сэнс станоўчага адказу. —

Ці не сустрэў у горадзе знаёмых? — Чаму не?

8. У спалучэнні з дзеясловамі, якія канчаюцца на «-ся», «-цца» і маюць прыстаўку «на-», надае значэнне немагчымасці закончыць дзеянне.

Не налюбуецца мастак роднымі краявідамі.

9. Уваходзіць у склад устойлівых словазлучэнняў: «далёка не»; «не раўнуючы, як»; «амаль не»; «бадай не»; «не раз і не два»; «не вельмі каб» і пад.

10. Уваходзіць у склад словазлучэнняў, якія з’яўляюцца складанымі злучнікамі і злучальнымі словамі: «не то... не то»; «не то што»; «не то... а»; «не толькі, ...але (і)» і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць; зак., каго-што.

1. Параўняцца з кім‑, чым‑н., што рухаецца наперадзе; нагнаць. Раман пусціўся шпарчэй, думаў, можа дагоніць на Лавацкім полі Раіну. Пташнікаў. Таццянка кінулася даганяць. Дагнала і ледзь-ледзь абхапіла рукамі, такі вялікі быў мяч. Юрэвіч. Каля пушчы, каля броду Нас дагнала непагода. Танк. // перан. Параўняцца ў поспехах, росце і пад. з тым, хто апярэджваў. Прыйшоў у школу Піліпка, калі складанне простых дробаў канчалі ўжо, і нічога, дагнаў. Навуменка. Хаця выпрацоўка.. [Васіля] і павялічылася, Алены ён усё-такі не дагнаў. Чарнышэвіч.

2. Прыгнаць куды‑н., у якое‑н. месца. Дагнаць кароў да лесу. Дагнаць машыну да горада. // перан. Разм. Давесці да якіх‑н. паказчыкаў. Дагнаць выпрацоўку да 150 працэнтаў.

3. Падагнаць, наладзіць як трэба. Каса чыя нядобра косіць — Няхай Антося ён папросіць: Антось наладзіць — так дагоніць, Тады пабач, як загамоніць. Колас.

4. Давесці што‑н. распачатае да канца або да пэўнай мяжы. Дагнаць баразну да канца. Дагнаць цвік да сярэдзіны. □ Цімох дагнаў пракос да карчоў, вярнуўся назад. Капыловіч. // Закончыць перагонку якіх‑н. вадкасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)