сорт, ‑у, М сорце, м.
1. Тое, што і гатунак. Мука першага сорту.
2. Разнавіднасць якой‑н. культурнай расліны, якая адрозніваецца ад іншых раслін гэтага ж віду якімі‑н. каштоўнымі ў гаспадарчых адносінах уласцівасцямі. Высокаўраджайныя сарты пшаніцы.
3. Разм. Від, род каго‑, чаго‑н. У Мінску дактары добрыя. Першага сорту спецыялісты. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́тман
(англ. J. Whatman = прозвішча ўладальніка англ. папяровай фабрыкі 18 ст.)
вышэйшы гатунак паперы для чарчэння і малявання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гава́на
(ісп. Habana = назва сталіцы Кубы)
1) гатунак тытуню, які выкарыстоўваецца для вырабу гаванскіх цыгар;
2) гаванскія цыгары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ме́сячка, ме́сечка ’гатунак бульбы’, ’радыска’ (Мат. Гом., Ян.; лельч., Жыв. сл.). Да ме́сячны < месяц 1 (гл.): гэтыя культуры вырастаюць у месячны тэрмін.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Табін, ст.-бел. табинъ ’гатунак тоўстай шаўковай тканіны’, табинокъ ’тая ж тканіна з прымессю воўны’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. та́бін, таби́н, ’гатунак шаўковай тканіны’, рус. табенек, полутабенек ’від шаўковай тканіны’. Старабеларускія і польскія словы Булыка (Лекс. запазыч., 115; БЛ, 17, 64–65) выводзіць непасрэдна з тур.-перс. tabin = tabi ’тс’. Украінскае і рускае словы лічацца запазычаннямі адпаведна праз польск. дыял. tabin ’гатунак шаўковай тканіны’ або ням. Tabin ’тс’ з франц. tabis (у XIV ст. atabis) ’муараваная шаўковая тканіна’ праз ісп. tabí ’тс’ з араб. attābī ’тс’. Арабская назва тканіны паходзіць ад at‑Attābī́yah, назвы квартала, дзе яна выраблялася (ЕСУМ, 5, 499; Фасмер, 4, 6; Брукнер, 563).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cabernet
м. [kaberné] кабернэ (гатунак чырвонага віна);
kieliszek oryginalnego ~a — келіх сапраўднага кабернэ
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gatunek, ~ku
gatun|ek
м.
1. гатунак, сорт;
w najlepszym ~ku — найлепшага гатунку;
~ek wyborowy — вышэйшы гатунак;
2. біял. від;
mieszanie ~ków — гібрыдызацыя;
3. жанр;
~ek literacki — літаратурны жанр
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Стамбо́ль ‘гатунак табаку’ (Янк. 3.). Янкоўскі (там жа, 124) мяркуе, што назва можа быць звязана з назвай Стамбул. Няпэўна; але параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
genus
[ˈdʒi:nəs]
n., pl. genera or genuses
1) Bot., zool. род -у m.
2) гату́нак -ку, сорт -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Злы́дкі ’нязручныя сані’ (вілен. Кіркор). З літ. slides ’лыжы’ ці šlėdės ’гатунак саней’ з суфіксацыяй (‑к‑) і зменай пачатковага зычнага на з‑. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)