цяле́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цела (у 1 знач.). Цялесныя ўласцівасці шара.
2. Які мае адносіны да цела чалавека, жывёлы; фізічны. Духоўныя і цялесныя сілы. // Які адчуваецца целам. Цялеснае пашкоджанне. □ — Бізуноў табе, баба, варта ўсыпаць за такі прадукт [самагонку]. Ды шчасце тваё, што мы супроць цялесных пакаранняў. Шамякін.
3. Жаўтавата-белы з ружовым адценнем; падобны на колер цела. Цялесны колер.
4. Які мае матэрыяльную аснову; проціл. духоўны. Цялесныя з’явы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
safeguard
[ˈseɪfgɑ:rd]
1.
v.t.
1) ахо́ўваць, абараня́ць
2) пільнава́ць, вартава́ць; суправаджа́ць, ве́сьці пад канво́ем
2.
n.
1) ахо́ва, засьцяро́га f.
a safeguard against disease — засьцяро́га ад хваро́бы
2) ва́рта f.; вартавы́ -о́га m.; канво́й -ю m., канваі́р -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
straż
м. ахова; варта;
straż ogniowa — пажарная каманда;
straż przednia — авангард;
straż tylna — ар’ергард;
na ~y — на варце;
pod ~ą — пад вартай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
sweat1 [swet] n.
1. пот;
beads of sweat кро́плі по́ту;
break out in a sweat успаце́ць
2. infml ця́жкая пра́ца;
it’s not worth the sweat не ва́рта намага́нняў;
all of a sweat infml змо́клы ад по́ту; расхвалява́ны або́ спало́ханы
♦
no sweat! infml нія́кай маро́кі!;
get in a sweat расхвалява́цца, растрыво́жыцца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
запрасі́ць 1, ‑прашу, ‑просіш, ‑просіць; зак., каго-што.
1. Папрасіць прыйсці, прыехаць, з’явіцца куды‑н. Запрасіць сяброў у госці. □ [Пан] запрасіў мельніка да сябе ў маёнтак і запрапанаваў яму службу палясоўшчык. Бядуля.
2. Прапанаваць каму‑н. зрабіць што‑н. Капітан Рыбін ветліва запрасіў усіх сесці. Пестрак.
3. і без дап. Назваць занадта высокую цану за рэч, якая такой цаны не варта. Запрасіць за тавар вельмі дорага.
запрасі́ць 2, ‑прашу, ‑просіш, ‑просіць; зак.
Разм. Пачаць прасіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́раб, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. вырабіць (у 1, 2 знач.).
2. Якасны бок апрацоўкі чаго‑н.
3. Спосаб, від вытворчасці прадукцыі. Ручны выраб скур. Машынны выраб дэталей. Рэчы хатняга вырабу. □ Перад.. [дзедам] стаяла лямпа на меднай падстаўцы свайго вырабу. Бядуля.
4. пераважна мн. (вы́рабы, ‑аў). Вырабленыя рэчы; прадукт працы. Галантарэйныя вырабы. Завод жалезабетонных вырабаў. □ [Вадзім Аляксандравіч:] — Скура і футра паўночнага аленя ідзе на розныя прамысловыя вырабы. В. Вольскі.
•••
Аўчынка вырабу не варта гл. аўчынка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тагача́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які існаваў у мінулым, у тыя часы, пра якія ідзе гаворка. А часам трапляецца адбітак .. тагачасных казюрак, жывёлінак. Лынькоў.
2. Які адносіцца да аднаго часу, да адной эпохі з кім‑, чым‑н. Цяпер жа не падлягала сумненню, што ў барацьбе з народам брала верх самаўладства. Варта было бегла зірнуць на хроніку, што змяшчалася на старонках тагачасных часопісаў, на царскія загады, на розныя цыркуляры, каб пераканацца ў гэтым. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Difficilem oportet aurem habere ad crimina
Варта мець тугое вуха да абвінавачванняў/папрокаў.
Нужно иметь тугое ухо к обвинениям/упрёкам.
бел. Не прымаць блізка да сэрца. У адно вуха ўпусціць, у другое ‒ выпусціць.
рус. Не принимать близко к сердцу.
фр. Ne pas prendre qen à coeur (Не принимать к сердцу).
англ. Take it easy (Не принимай близко к сердцу).
нем. Nicht sehr zu Herzen nehmen (Не очень принимать к сердцу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
gra
ж.
1. гульня;
gra słów — гульня слоў;
gra kolorów — зіхценне (пераліванне) колераў;
gra na giełdzie — біржавая гульня;
2. ігра (на музычным інструменце);
gra nie warta świeczki — апуха не варта кажуха; скурка не варта вычынкі;
kto/co wchodzi w grę — гаворка ідзе пра каго/што; хто/што бярэцца пад увагу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
подоба́ть несов. быць да тва́ру; быць ва́ртым; нале́жаць; падыхо́дзіць; пасава́ць;
так поступа́ть не подоба́ет так рабі́ць не ва́рта (не да тва́ру);
ему́ подоба́ет заня́ть пе́рвое ме́сто яму́ нале́жыць заня́ць пе́ршае ме́сца;
как подоба́ет як нале́жыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)