скупава́ты, ‑ая, ‑ае.
Трохі скупы. Як і ўсякі руплівы і дбайны гаспадар, .. [Жданковіч] быў у душы скупаваты, хоць сарамліва і хаваў гэтую сваю якасць. Шамякін. Але Сцяпан скупаваты на словы і толькі пазірае ва ўпор на.. [Лёньку] адным вокам. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трэ, у знач. вык.
Тое, што і трэба. — Не трэ было за свой агарод так трымацца, — папракнуў .. [Варанецкі Зосю]. Дуброўскі. Мусіць, сапраўды трэ было вярнуцца або лепш зусім не патыкацца з лесу, ды .. [Сотнікаў] проста не верыў, што можа захварэць. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тума́ністы, ‑ая, ‑ае.
Разм. З частымі або густымі туманамі. Туманістая восень. Туманістая нізіна. // Змрочны, цёмны з-за туману. Далячынь густа спавілася туманам, і хоць хмар не было, змрочная, туманістая смуга падмыла далёкія хрыбты гор, дашчэнту затапіла даліну. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паны́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае хмурны, прыгнечаны настрой; сумны, маркотны. Іван сеў, кінуўшы на дол скуранку, побач спынілася панылая, здалося, разгубленая Джулія. Быкаў. // Які выражае хмурны, прыгнечаны настрой. — Пайграй... — панылым голасам прамовіў Сымон. — Пайграй... Чарнышэвіч. Саўчанка адразу абмяк, запалыя, пачырванелыя.. вочы сталі яшчэ больш безуважлівымі і панылымі. Лупсякоў. // Прасякнуты хмурнасцю, прыгнечанасцю; бязрадасны. Каторы ўжо раз за гэтыя суткі ўсеабдымнай тугою ахоплівала.. [Клімчанку] гэтая панылая думка. Быкаў.
2. Які выклікае хмурны, прыгнечаны, тужлівы настрой. Марудна цягнуўся панылы, змрочны дзень. Асіпенка. [Ярмоленка] з тугой глядзеў на гэтыя агні, на вуліцу, якая здавалася яму нязвыкла шырокай і панылай. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзяўбці́, ‑бу, ‑беш, ‑бе; ‑бём, ‑надзеўбяце; пр. надзёўб, ‑дзяўбла, ‑ло; зак., чаго.
1. Дзяўбаючы, наадбіваць чаго‑н., раскрышыць што‑н. Надзяўбці зямлі. □ [Глею] як-ніяк можна было б надзяўбці кіркай ды паціху павыкідаць рыдлёўкай. Быкаў.
2. Нарабіць дзяўбаннем дзірак, адтулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падмяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Мяшаючы, дадаць чаго‑н. у што‑н. Падмяшаць пяску ў цэмент. □ Людзі елі траву, таўклі кару з дрэў, церлі мякіну, рады якой жменьцы пазаддзя, каб падмяшаць у травяністую агідную страву. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насты́ць, ‑стыну, ‑стынеш, ‑стыне; зак.
Стаць халодным. Печ настыла. Сцены дома настылі. // Азябнуць, змерзнуць. Людзі настылі за ранак на гліністым умерзлым доле. Быкаў. — Не сядзі вельмі, а тупай, пакуль можна, — ціха параіў [бацька].. мне, — каб ногі адразу не настылі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліса́, ‑ы, ж.
1. Самка ліса.
2. Тое, што і ліс (у 1, 3 знач.). На прылужжы, дзе раса, След пакінула ліса. Калачынскі. Заходзіць .. пані Ядзя — маленькая, шчупленькая, але з лісой на шыі і ў шыкоўным такім капялюшыку. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імпэ́тны, ‑ая, ‑ае.
Хуткі, імклівы, парывісты. Імпэтны рух. □ Гэта быў дужа імпэтны скачок, Іван не ўстаяў на нагах, пісталет выпаў, і яны абое, чалавек і сабака, пакаціліся па зямлі. Быкаў. // перан. Палымяны, гарачы. Імпэтны настрой. Імпэтны працаўнік. Імпэтная маладосць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замыка́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад замыкаць.
2. у знач. наз. замыка́ючы, ‑ага, м.; замыка́ючая, ‑ай, ж. Той, хто ідзе ў калоне апошнім. Праходзілі паўз крайнія хаты рэдкія бязладныя рады замыкаючых. Быкаў.
3. Дзеепрысл. незак. ад замыкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)