Ме́са ’імша’ (ТСБМ). Праз рус. мову запазычана з франц. messe ’імша, абедня’, якое з лац. missa ’пасыланне, даручэнне’ < mittere (дзеепрым. missus ’паслаць’, паводле слоў ксяндза, у канцы месы: ite, missa est ’ідзіце, канец абраду’ або ’ахвяра (пры імшы) ужо паслана (богу)’ (Голуб-Ліер, 324).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ме́са, ‑ы, ж.
1. Тое, што і імша. Біскуп сам служыць прыехаў месу. Танк.
2. Музычны харавы твор на тэкст каталіцкага набажэнства, звычайна ў суправаджэнні арганаў ці аркестра. Меса Ліста.
[Фр. messe.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
egzekwie
н. рэл. паніхіда; памінальная імша
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ві́лія ’пярэдадне свята, пост перад святам’ (Нас.), ст.-бел. вилия, вилея ’тс’ (1539 г.). Запазычана з польск. wilia < wigilia ’тс’ < лац. vigilia ’начная імша’ (Мацэнаўэр, 368).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адзвані́ць, ‑званю, ‑звоніш, ‑звоніць; зак.
1. што. Адзначыць што‑н. звонам; празваніць. На сцяне гадзіннік адзваніў дванаццаць. Галавач.
2. без дап. Кончыць званіць. Даўно адзванілі ў царкве — адпраўлялася праваслаўная імша. Чорны.
•••
Вушы адзваніць — надакучыць просьбай, гутаркай каму‑н., доўга і настойліва прасіць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мша ’імша, абедня’ (мін., Шн.; Касп., Яруш.), ст.-бел. мша, имша (XV ст.) запазычаны са ст.-польск. msza, якое са ст.-чэш. mše < ст.-в.-ням. missa, mëssa < лац. missa ’набажэнства’ (Міклашыч, 209; Голуб-Копечны, 234; Фасмер, 3, 22; Булыка, Лекс. запазыч., 183). Гл. ме́са.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рара́ты (рора́ты) ’служба ў каталікоў пасля паўночы перад Раством’: пошли в косцёл на рораты (Нас.). Паводле аўтара слоўніка, з лац. aurorata ’?’ — відаць, народнаэтымалагічнае аднясенне да aurōra ’ранняя зорка’. Паводле Брукнера (463), польск. roraty ’першая ранняя імша ў перыяд адвенту ў каталікоў’ ад першых слоў псалма rorate соеіі (= спусціце росы, нябёсы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
satanic [səˈtænɪk] adj.
1. сатані́нскі, д’я́бальскі;
satanic influence уплы́ў само́га сатаны́;
His Satanic Majestyjoc. князь це́мры, сатана́;
satanic rites чо́рная імша́, паклане́нне сатане́
2. fml д’я́бальскі, жо́рсткі, зласлі́вы;
satanic energy д’я́бальская эне́ргія
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
msza
msz|a
ж. імша;
pójść na ~ę — пайсці на імшу;
słuchać ~y — слухаць імшу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zaduszny
zaduszn|y
рэл. памінальны;
obrząd ~y — памінальны абрад;
msza ~а — памінальная служба (імша)
dzień ~y гл. Zaduszki
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)