шатёр шацёр, род. шатра́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ку́ща ж., поэт., уст. ша́та, -ты ж., шацёр, род. шатра́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
tent [tent] n. пала́тка; намёт, шацёр;
put up/pitch a tent ста́віць пала́тку/разбіва́ць пала́тку
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Шатровае пакрыццё, гл. Шацёр (у архітэктуры)
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
canopy [ˈkænəpi] n.
1. балдахі́н (над ложкам)
2. по́лаг; наве́с;
a canopy of leaves лісцвяны́ шацёр
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
namiot, ~u
м. палатка; шацёр; намёт;
namiot tlenowy — кіслародная палатка;
namiot cyrkowy — цыркавы шацёр;
pod ~em — у палатцы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
tabernacle [ˈtæbənækl] n.
1. шацёр, пала́тка, шала́ш
2. relig. мале́льня, маліто́ўны дом;
a Mor mon tabernacle мале́льня мармо́наў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
до́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Здохлы, мёртвы (пра жывёлу, насякомых). Дохлы кот. Дохлая мыш.
2. перан. Разм. Хілы, кволы, хваравіты. Справіў ён [Набілкін] сабе палатняны шацёр, .. сеў на сваю дохлую кабылку і паехаў у свет. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разапну́ць, ‑пну, ‑пнеш, ‑пне; ‑пнём, ‑пняце; зак., што.
Разм. Тое, што і распяць. — Ззамаладу ведаю яго [Ермаліцкага]: за грош бацьку роднага на крыжы разапне. Грахоўскі. Хведар Набілкін пусціў сваю кабылку пасвіцца, а сам разапнуў шацёр і лёг спаць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Намёт 1 ’вельмі тонкае палатно ў два ніты з каляровымі палоскамі па баках’ (докш., Янк. Мат.), ’абрадавы ручнік (даматаны’) (ветк., Мат. Гом.; чэрв., Сл. ПЗБ), кавалак тонкага кужэльнага палатна, які жанчыны абмотвалі вакол галавы’ (чэрв., пухав., калінк., Сл. ПЗБ), ст.-бел. наметь (XVI–XVII стст.) ’шацёр’, укр. намет, наміт ’шацёр, палатка’, рус. намёт ’сховішча, навес, шацёр’, польск. namiot ’палатка, шацёр, полаг’. Старабеларускае слова лічыцца запазычаннем з польскай (Жураўскі, SOr, 1961, 1, 40); адносна абрадавага ручніка і накрыцця галавы замужніх жанчын гэта меркаванне цяжка было б прыняць, паколькі ў польск. мове для слова namiot такіх значэнняў не фіксуецца. Фасмер (3, 41) прымае самастойнае развіццё ад на і метать, аспрэчваючы больш раннюю этымалогію, якая выводзіць усходнеславянскае і польскае слова ў значэнні ’шацёр’ з іран., афган, namd ’лямец’. Літ. nuometas ’накрыццё галавы з тонкага палатна’. Буга (Rinkt., 2, 502) лічыць запазычаннем з усходнеславянскіх моў. Пра магчымасць самастойнага ўтварэння слова намёт сведчыць наяўнасць аманімічных форм ад мятаць, напр., намёт ’кошык на рыбу’ (Бяльк.), ’падатак’ (Нас.), рус. намёт ’паветка’, ’капна’ і інш. Гл. наметка і.
◎ Намёт 2 ’гурба, сумёт’ (Юрч. СНС), рус. намёт ’тс’. Да мне- ці (гл.), намятиць, параўн. таксама на́мець ’тс’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)