прычт, -у, М -чце, м.
Царкоўныя служыцелі і пеўчыя ў хрысціянскай царкве (першапачаткова — без святара).
З’явіўся з усім прычтам.
|| прым. пры́чтавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ква́кер, -а, мн. -ы, -аў, м.
Паслядоўнік адной з пратэстанцкіх рэлігійных сектаў, якая адвяргае царкоўныя абрады (у ЗША, Англіі і некаторых іншых краінах).
|| прым. ква́керскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
царко́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да царквы (у 1 знач.), звязаны з рэлігіяй, царквой, набажэнствам. Царкоўны прыход. Царкоўнае вучэнне. Царкоўныя кнігі. Царкоўная музыка. // Які належыць царкве. Царкоўныя землі. // Які праводзіцца царквою, у царкве (у 2 знач.). Царкоўны шлюб.
2. Які мае адносіны да царквы (у 2 знач.). Царкоўная вежа. □ Гэта быў, трапіўшы сюды па непаразуменню, царкоўны стараста суседняга сяла. Лынькоў. Раненька, як толькі сонечныя пр[амя]ні пазалацілі царкоўныя крыжы, ударылі званы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэлігі́йнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць рэлігійнага; вера ў бога. Цельшынцы не вызначаліся асаблівай набожнасцю і рэлігійнасцю, але царкоўныя абрады спраўлялі. Пшыркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́зніца, ‑ы, ж.
Памяшканне пры царкве, у якім захоўваюцца рызы і царкоўныя рэчы. У рызніцы манастыр скай царквы цьмяна гарэла лямпачка. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвінта́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Двор, агароджанае месца вакол царквы, касцёла, дзе выконваюцца розныя царкоўныя абрады і хаваюць некаторых царкоўных служыцеляў.
На цвінтары раслі векавыя ліпы.
Прыкасцельны ц.
|| прым. цвінта́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́каўка, -і, ДМ -каўцы, мн. -і, -кавак, ж.
1. Плод маку: каробачка, дзе знаходзіцца насенне.
2. Купал царквы (разм.).
Зіхацелі царкоўныя макаўкі.
3. Верхняя частка, вяршыня чаго-н. (разм.).
Сухая м. дрэва.
4. Канец кораня конскага хваста.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АРЦЁМ’ЕЎ Савін, ювелір 17 ст. з Полацка. Працаваў у Сярэбранай палаце Маскоўскага Крамля. З 1661 разам з інш. майстрамі рабіў «усялякія суды і царкоўныя кадзілы».
т. 1, с. 535
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБРО́СІМАЎ Хрыстафор, ювелір 17 ст. Выхадзец з Беларусі. Працаваў у Сярэбранай палаце Маскоўскага Крамля. У 1660—64 па асабістым загадзе цара рабіў «усялякія сярэбраныя суды і царкоўныя кадзілы».
т. 1, с. 40
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
богабая́зны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Які верыць у бога і строга выконвае ўсе царкоўныя правілы з-за боязі перад богам. Цяпер яна [цэркаўка] стаяла адзінокая, закінутая, забытая, і толькі богабаязны падарожны, праходзячы каля яе, прыпыняўся і хрысціўся, набожна схіліўшы галаву. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)